پروژه مقاله کمانش جانبی تحت word

 پروژه مقاله کمانش جانبی تحت word دارای 44 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله کمانش جانبی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه مقاله کمانش جانبی تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه مقاله کمانش جانبی تحت word :

کمانش جانبی

نمونه تیر لانه‌زنبوری، مطابق استاندارد ایران و با بودن ورق اضافی در جان و جوش تمام نفوذی تحت بار متمرکز در وسط دهانه، به روشنی نشان داده شده است که در مورد تیر لانه‌زنبوری در ناحیه برش ثابت ، در جان مقطع توپر تحت تاثیر لنگر خمشی بزرگتر، یعنی جان نزدیکتر به وسط دهانه، اتفاق می‌افتد. و با افزایش لنگر، مقاومت در مقابل کمانش جانبی – پیچشی جان کاهش می‌یابد. در مورد تیرهای کوتاه، ظرفیت باربری با وقوع کمانش جانبی – پیچشی تیر محدود می‌گردد. در مورد تیرهای بلندتر گرچه پلاستیسته گسترده به علت تشکیل مکانیسم کلی و ویرندلی مشاهده می‌گردد، معذلک به علت اثرات سخت‌شدگی تنجشی به خصوص در حالت مکانیسم ویرندلی، ظرفیت نهائی تیر با بروز یکی از صورت‌های

کمانش کنترل می‌گردد و در صورتیکه تیر دارای تکیه‌گاههای جانبی کامل باشد، کمانش جانبی – پیچشی جان ظرفیت نهائی تیر را کنترل می‌نماید و در صورت عدم تامین تکیه‌گاههای جانبی کافی در تیرهای نسبتا بلند، کمانش جانبی – پیچشی کل تیر اتفاق می‌افتد. طبق توصیه‌های ارائه شده توسط مالک (1371) در ضمیمه الف مبحث دهم مقررات ملی ساختمان مبنی بر رعایت حداقل شعاع برش در گوشهء بازشوها به اندازهء rmin=0/07Ds (Ds ارتفاع تیر پایه) که قبلا از طریق تئوریک توسط مالک تعیین گردیده بود، در اینجا از طریق آزمایش به

تایید رسید و مشخص گردید که وجود این قوس باعث جلوگیری از گسیختگی ناشی از شکست گوشه‌های بازشو، در اثر تمرکز تنش ، حتی پس از بروز پلاستیستهء گسترش و همچنین افزایش قابل ملاحظه مقاومت در مقابل کمانش موضعی جان در این محل می‌گردد. آزمایشات انجام شده روی تیرهای با ورق اضافی میانی، نشان داد که گرچه مقاومت در مقابل خمش اینگونه تیرها با افزایش ارتفاع، افزایش می‌یابد، معذلک در صورت عدم جلوگیری از بروز پدیده کمانش جانبی – پیچشی جان، ظرفیت نهائی تیر نسبت به تیر لانه‌زنبوری ساخته

شده با همان مقطع و طول دهانه ولی بدون ورق میانی که دارای ارتفاع کمتری است ، به علت وقوع کمانش جانبی – پیچشی جان و متعاقبا گسیختگی در محل جوش ، کاهش می‌یابد و لذا در صورت لزوم افزایش مقاومت خمشی، ضرورت دارد به نحوی از وقوع کمانش جانبی – پیچشی جان با تامین تکیه‌گاه جانبی یا تقویت مناسب جان، جلوگیری می‌شود. همچنین مقایسه نتایج حاصله از این آزمایشها و نتایج روشهای موجود ارائه شده توسط دیگران نشان‌دهندهء عدم جوابگوئی روشهای موجود در پیش‌بینی بار کمانش جانبی – پیچشی

جان این تیرها می‌باشد. با توجه به استفاده زیاد از تیر آهن لانه زنبوری ساخته شده از پروفیل “IPE180” در کشور، نتایج بدست آمده از آزمایشها، راهنمای مناسبی در زمینه مقاومت این پروفیل در مقابل کمانش جانبی – پیچشی جان برای طراحی این تیرها می‌باشد. در عین حال از طریق روش تفاضلهای محدود و روش انرژی و روشهای تقریبی بار الاستیک کمانش جانبی – پیچشی جان محاسبه گردیده است که مقدمات لازم را برای تحقیقات گسترده‌تر جهت تعیین ظرفیت نهائی باربری جان تیر لانه‌زنبوری در مقابل این اثر به دست می‌دهد. با توجه به نتایج تنجش سنج‌ها مشخص گردیده است که کمانش جانبی – پیچشی جان تیراستاندارد ایران در حیطه الاستوپلاستیک رفتار مصالح و در ترکیب با اثرات سخت‌شدگی

تنجشی اتفاق می‌افتد. برای جلوگیری از کمانش جانبی – پیچشی جان در مقاطع بحرانی می‌توان، در امتداد قطرهای فشاری تسمه‌هائی به طول وجه گوه به سطح جان اتصال داد، یا تسمه را در قسمت لبه گوه طوری قرار داد که دو سمت جان تسمه به لبه گوه جوش می‌شود و یا از ورق‌های پرکنندهء موضعی یا کلی سوراخ جان بهره گرفت .
تیرچه فلزی بدون شمع

برای انجام این کار ابتدا مروری بر وظایف و عملکرد کشها در ساختمانها انجام میدهیم . از عمده عملکرد کشها میتوان سه مورد زیر را نام برد :
1. بکار گیری در هنگام نصب اسکلت برای شاقول کردن ستونها .
2. بعنوان عضوی از دیافراگم سقف برای تحمل کشش در مقابل نیروهای زلزله .
3. بعنوان تکیه گاه جانبی برای ستونها و نهایتاً تعریف کردن طول کمانش آنها .
برای حذف این عضو از سیستم سقف باید برای کلیه موارد فوق جایگزینی مناسب تعبیه نمود .

– در خصوص بند یک میتوان با استفاده از نصب اعضای موقت ، ستونها را شاقول نموده و پس ازانجام عملیات اجرای سقف اعضای فوق را در قسمتهای دیگر ساختمان استفاده نمود .
– در مـورد بنـد دو ، بـررسی کفایت مقطع دیـافراگم سقف یکبار بـدون حذف کشها و یکبار بـا حذف کشها و جـایگزینی بـال تحتانی تیرچه هـا در فواصـل 75 cm نشان میدهد کـه ظرفیت بـاربری مقطع دیـافراگم بـا جایگزینی تیرچه های فلزی و جوش دادن آنها به پلها بیشتر از حالتی است که تنها کشها را در محاسبات منظور مینماییم ضمناً این نکته نیز قابل توجه میباشد که مقطع کشها هنگامی میتوانند بعنوان عضو کشش در دیافراگم عمل نمایند که طول جوش و تکیه گاه مناسب داشته باشند در صورتیکه دراین سقف بـا توجه به اینکه سطح مقطع بال تحتانی تیرچه ها محدود و تعداد آنها قابل توجه میباشد ، همیشه طول جوش تکیه گاه بـرای عملکرد بال تحتانی در کشش کفایت میکند .

– در مورد بند سوم از آنجاییکه نیروی لازم برای مقابله با کمانش جانبی ستونها بسیار نـاچیز میباشد ( در حـدود یک در صد نیروی فشاری ستون ) و با استناد به آیین نامه های معتبر میتوان خود سقف را بعنوان تکیه گاه جانبی ستونها منظور نمود . ( دال بتنی با ضخامت حداقل 5 cm ) و از دلایل دیگر برای حذف کشها میتوان مـوارد زیر را ذکر نمود :
– عدم عملکرد کامپوزیت کشها : از آنجاییکه معمولاً بر روی کشها برشگیر نصب نمیشود ، بتن روی آن بـا تیر پیوستگی نـدارد و امـکان عملکرد بصورت مختلط با بتن وجود ندارد .
– حذف کشها در سقف باعث یکنواختی زیر سقف میگردد .

– کشها بدلیل بر هم زدن نظم تیرچه ها باعث میگردند تا بتن غیر سازه ای نسبتاً زیادی در اطراف آنها مصرف شود .
در پایان باید دقت نمود ، اعضایی که برای تحمل بار فشاری ( اعضای زیر بادبندها ) ، اعضـای باندری ( تیرهـای محیطی ) ، تیرهای قاب خمشی یا بطور کلی هر عضوی که برای تحمل بارهای ثقلی یا جانبی طراحی گردیده اند ، کش نمیباشند و نباید آنها را از سقف حذف نمود ضمناً در سقفهایی که دارای باز شوهای بزرگ میباشند بایـد حذف کشها با کنترل عملکرد دیافراگم انجام پذیرد .

سقف تیرچه فلزی بدون شمع بندی چیست؟
دراین سیستم سقف از تیرچه های فولادی با جان باز در ترکیب بـا بتن استفاده مـی شود . درساخت تیرچه های مذکور از یک تسمه، نبشی و یا چند میلگرد در بال فوقانی و یک تسمه در بال تحتانی ونیز یک میلگرد خم شده در جان استفاده می شود. برای پر کردن فضای خالی بین تیرچه ها از قـالب های ثابت مـانند بلوکهای سیمانی، سفالی و طاق ضربی یا قالبهای موقت فولادی و چوبی استفاده می شود.

فـواصل تیرچه هـا بسته بـه نـوع قالب از 72 سانتیمتـر تـا 100 سانتیمتر متغیر است و روی سقف نــیز بـا 4 تـا 10 سانتیمتر بتن پوشیده می شود. تیرچه ها از نوع خود ایستا بوده و به همین علت هیچ نوع شمع بندی در زیر سقف مورد نیاز نمی باشد. تیرچه ها به نحوی طراحی می شوند کـه بتوانند وزن بتن خیس، قالبها و عـوامل اجرایی سقف را به تنهایی تحمل کنند. پس از اینکه بتن بـه 75 مقاومت مشخصه خـود میرسد ، تیر چه های فولادی و بتن بـه صورت یک مقطع مختلط وارد عمل شده و بارهای مرده و زنده سقف را تحمل میکنند.
سقف تیرچه فلزی بدون شمع بندی چرا؟

¬ عدم نیاز به شمع بندی :
طراحی سقف با این فرض انجام می شود که تیرچه ها به تنهایی ( قبل از گرفتن بتن ) توانایی تحمل وزن خود، بلوک، بتن خیس و عوامل اجرایی را داشته باشند. بنابراین ، این سقف نـیازی بـه شـمع بندی در هیچ یک از مراحل عملیات اجرایی ندارد.
¬ سرعت و سهولت اجرا :

در این سیستم ، اجرای سقف نسبت به سیستمهای مشابه آسان تر بوده و با سرعت بیشتری انجام می شود. 48 ساعت پس از بتن ریزی ، روی سقف قابل رفت و آمد و بارگذاری سبک بوده ، میتوان عملیات ساختمانی را ادامه داد که این مزیت موجب کاهش زمان در روند عملیات ساخت می گردد.
¬ امکان اجرای همزمان چند سقف :

با توجه به این که در سیستم ایـن سقف هیچ گونه شمع بندی وجود ندارد ، عملا می توان چنـد سقف را بـرای بتن ریزی آماده کرد و همزمان عملیات بتن ریزی را بـر روی سقفها انجام داد. ایـن کـار برای ساختمانهای با طبقات زیاد و با زیر بنـای کـم بسیار مقرون بـه صـرفه و مناسب می باشد.
¬ یکپارچگی سقف و اسکلت :

بـه عـلت جوش شـدن تیرچه هـا بـه اسکلت ، پس از گرفتن بتن ، سـقف و اسکلت یکپارچه شده و میتواند مانند یک دیافراگم صلب عمل کند . در اسکلتهای بتنی نیز با در نظر گرفتن قلابهای مخصوصی ، امکان یکپارچگی بیشتری ایجاد میشود.
¬ امکان حذف کشها :

با توجه به یکپارچگی سقف و اسکلت ، میتوان کش ها (اعضای غیر باربر) را حذف کـرد . حذف کش ها علاوه بر صرفه جویی در مصرف فولاد باعث یکنواختی بیشتر زیـر سقف شـده و عملیات نازک کاری را به حداقل میرساند. امروزه از مفهوم دیافراگم صلب در آنالیز و طراحی اغلب ساختمانها استفاده میشود. در این سازه ها نیروی القایی زلزله ، از طـریق یک دال صلب بتنی بـه سیستمهای مقاوم در مقابـل نیروی جانبی ، مـثل بادبندها و دیـوارهای برشی منتقل مـیشود . در سقفهای تـیرچه بلوک معمولی به علت عدم امکان اتصال مکانیکی بین تیرچه های بتنی و پلهای فلزی ، فرض بر ایـن است که هماهنگی تـغییر مـکان جانبی قـابها بوسیله کش ها تامین میگردد . ایـن نـوع سقفها در مقایسه با سقفهای تیرچه و بلـوک معمولـی دارای دو وجـه تمایز عمده هستند:

1. تیرچـه هـا فـلزی بـوده و به اسکلت جـوش میـشوند و تـغییر مکان جانبی قابها را کاملا هماهنگ میسازند.
2. پس از گرفتن بـتن و تشکیـل مـقطع مرکب تنش فشاری بتن ، به طور قابل ملاحظه ای از تـنش مجاز کمتر است و میتوان روی این ظـرفیت اضافی در ظرفیت باربری نهایی سقف حساب کرد. بنابراین شبکه به هم پیوسته پل ها و تیرچه های این سقف میتواند دال بتنی سقف را در مقابل نیروهای درون صفحه ای مسلح کند .
این سقف بخوبی مانند یک دیافراگم صلب عمل می کند و دیگر نیازی به استفادها از کش ها نیست.
¬ بررسی امکان حذف کشها در این سقف :

برای انجام این کار ابتدا مروری بر وظایف و عملکرد کشها در ساختمانها انجام میدهیم . از عمده عملکرد کشها میتوان سه مورد زیر را نام برد :
1. بکار گیری در هنگام نصب اسکلت برای شاقول کردن ستونها.
2 بعنوان عضوی از دیافراگم سقف برای تحمل کشش در مقابل نیروهای زلزله.

3. بعنوان تکیه گاه جانبی برای ستونها و نهایتاً تعریف کردن طول کمانش آنها .
برای حذف این عضو از سیستم سقف باید برای کلیه موارد فوق جایگزینی مناسب تعبیه نمود .
– در خصوص بند یک میتوان با استفاده از نصب اعضای موقت ، ستونها را شاقول نموده و پس ازانجام عملیات اجرای سقف اعضای فوق را در قسمتهای دیگر ساختمان استفاده نمود .
– در مـورد بنـد دو ، بـررسی کفایت مقطع دیـافراگم سقف یکبار بـدون حذف کشها و یکبار بـا حذف کشها و جـایگزینی بـال تحتانی تیرچه هـا در فواصـل 75 cm نشان میدهد کـه ظرفیت بـاربری مقطع دیـافراگم بـا جایگزینی تیرچه های فلزی و جوش دادن آنها به پلها بیشتر از حالتی است که تنها کشها را در محاسبات منظور مینماییم ضمناً این نکته نیز قابل توجه میباشد که مقطع کشها هنگامی میتوانند بعنوان عضو کشش در دیافراگم عمل نمایند که طول جوش و تکیه گاه مناسب داشته باشند در صورتیکه دراین سقف بـا توجه به اینکه سطح مقطع بال تحتانی تیرچه ها محدود و تعداد آنها قابل توجه میباشد ، همیشه طول جوش تکیه گاه بـرای عملکرد بال تحتانی در کشش کفایت میکند .

– در مورد بند سوم از آنجاییکه نیروی لازم برای مقابله با کمانش جانبی ستونها بسیار نـاچیز میباشد ( در حـدود یک در صد نیروی فشاری ستون ) و با استناد به آیین نامه های معتبر میتوان خود سقف را بعنوان تکیه گاه جانبی ستونها منظور نمود . ( دال بتنی با ضخامت حداقل 5 cm ) و از دلایل دیگر برای حذف کشها میتوان مـوارد زیر را ذکر نمود :
– عدم عملکرد کامپوزیت کشها : از آنجاییکه معمولاً بر روی کشها برشگیر نصب نمیشود ، بتن روی آن بـا تیر پیوستگی نـدارد و امـکان عملکرد بصورت مختلط با بتن وجود ندارد .
– حذف کشها در سقف باعث یکنواختی زیر سقف میگردد.

– کشها بدلیل بر هم زدن نظم تیرچه ها باعث میگردند تا بتن غیر سازه ای نسبتاً زیادی در اطراف آنها مصرف شود.
در پایان باید دقت نمود ، اعضایی که برای تحمل بار فشاری ( اعضای زیر بادبندها ) ، اعضـای باندری ( تیرهـای محیطی ) ، تیرهای قاب خمشی یا بطور کلی هر عضوی که برای تحمل بارهای ثقلی یا جانبی طراحی گردیده اند ، کش نمیباشند و نباید آنها را از سقف حذف نمود ضمناً در سقفهایی که دارای باز شوهای بزرگ میباشند بایـد حذف کشها با کنترل عملکرد دیافراگم انجام پذیرد .

¬ امکان طراحی و اجرای سقف با دهانه و باربری های خاص :
دراین سیستم امکان طراحی و اجرای سقف با دهانه های بلند و بارهای سنگین وجود دارد. تـا کـنون سقف بـا دهانه 12 متر و همچنین سقف با شدت بار 7 تن بر متر مربع اجـرا شده کـه در هـر دو مـورد ، آزمـایشهای بارگذاری ایمنی سقف را تایید کرده اند.
¬ کاهش مصرف بتن و وزن کمتر :
به علت فاصله زیـاد تیرچه ها ( حـدود 75 سانتیمتر محور به محور ) از مـصرف بتن در حـدود 20 نسبت به تیرچه و بلوک معمولی کـاسته شـده و نهـایتا وزن سـقف سبکتر میـگردد. استفاده از بلوکهای پوکه ای نیز در کاهش وزن سقف موثر است.

005 x 2300 = 115 Kg/m2 وزن دال بتنی
(011x 0.18 x 2300) / 0.75 = 61 Kg/m2 وزن چاله بتن
67 x 15 = 100 Kg/m2 وزن بلوک سیمانی
9 Kg/m2 وزن تیرچه
285 Kg/m2

وزن فوق برای دهانه های معمولی تا حدود 6 متر صادق است.
¬ پایین بودن تنش در بتن :
به علت خود ایستا بودن تیرچه ها ( تیرچه قبل از گرفتن بتن میتواند وزن بلوک ، بتن خیس و عـوامل اجـرایی را به تنهایی تحمل کند ) تنش ایجـاد شـده در بتن بـسیار پایین است . آزمـایشهای بارگذاری روی ایـن نوع سقفها کـه مقاومت مشخصه بتن آنها کمتر از مقدار مورد نظر بوده ، نشان داده که بتن با مقاومت پایین به ظرفیت باربری سقف لطمه ای وارد نمی کند.
¬ مقاومت نهایی و شکل پذیری بالا :
مـحاسبات و آزمایشهای بـارگذاری روی سقف نشان میدهد که گسیختگی ایـن سیستم پـس از تغییر شکـلهای بسیـار زیـاد اتفاق مـی افتد ( گسیختگی نرم ) و این رفتار سقف از نظر ایمنی مطلوب است.

¬ حذف رد فولاد در زیر سقف :
اثر و یا داغ تیرآهن در سقفهای ضربی به صورت خط تیره ای روی گـچ مشاهده میشود. ولـی در این سقف به علت پایین بـودن سطح بلوک از تیرچه ها ، پوشش گـچ و خاک در زیـر تیر چـه ها نسبت بـه بقیه نقاط سقف بیشتر است و همین امـر سبب کـاهش جـذب ذرات معلق می شود . بنابـراین سایه فولاد بال تحتانی تیرچه ها مشاهده نمی گردد.
¬ یکنواختی زیر سقف و مصرف گچ و خاک کمتر :
یکنواختی زیر سقف از مصرف گچ و خاک میکاهد.

¬ امکان اجرای داکت یا بازشو :
به علت فاصله زیاد تیرچه ها ( 72 تا 76 سانتیمتر محور تا محور ) ایجاد داکت در سقف جهت عبور لوله های تاسیساتی ، نصب دودکـش موتورخانه و نصب شومینه ، نصب توالت ایرانی و یـا عبور کانال کولر به راحتی امکان پذیر است و نیاز به قطع کردن تیرچه ها نمی باشد

پروژه تحقیق در مورد اهل بیت، امامت و فتوریسم تحت word

 پروژه تحقیق در مورد اهل بیت، امامت و فتوریسم تحت word دارای 39 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق در مورد اهل بیت، امامت و فتوریسم تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه تحقیق در مورد اهل بیت، امامت و فتوریسم تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه تحقیق در مورد اهل بیت، امامت و فتوریسم تحت word :

اهل بیت، امامت و فتوریسم

فتوریسم
مسئله انتظار و موعود، در طول تاریخ بشریت و تاریخ ادیان الهی، از روزگاران بس قدیم مطرح بوده است. در این میان اقوام و ادیان الهی طرح مسئله «موعود» را به فراخور درک، بینش اجتماعی، ‌معلومات و خصوصاً از زاویه دیدی که این بشارت‌ها و انتظار موعودها تعبیرهای متناسب با فرهنگ و مقتضیات زمان خود باشد، وعده می‌داده‌اند.
این بشارت‌ها و اشارت‌ها در میان پیامبران بزرگ الهی از عمق و وسعت فرهنگی بیشتری برخوردار بوده است و از رهگذر فرهنگ وعده‌ها و بشارت‌ها در ذهنیت تاریخی و عینیت اجتماعی هر یک از امت‌ها، موعودی مورد انتظار با فلسفه‌ای رو به آینده شکل می‌یافته است.
بشارت‌ها و اشارت‌ها که درباره موعود و ظهور منجی و عدل‌گستر جهانی‌، در منابع ادیان آسمانی و دیگر آثار حکمای قدیم‌، رسیده است پیوسته به‌دنبال تبیین افق انتظار به‌عنوان فلسفه‌ای رو به آینده جهت تحقق آرمان‌های انسانی و الهی بوده است.

« اصولاً فتوریسم، یعنی اعتقاد به دوره آخر‌الزمان‌. انتظار ظهور منجی‌، عقیده‌ای است که در کیش‌های آسمانی یهودیت (‌جودایسم‌)‌، زردشتی (زواستریانیسم)، مسیحیت ( در سه مذهب عمده آن کاتولیک، پروتستان و ارتدوکس ) و مدعیان نبوت عموماً و دین مقدس اسلام خصوصاً‌، به مثابه یک اصل مسلم قبول شده است و درباره آن در مباحث تئوریک مذاهب آسمانی‌، رشته تئولوژی بیبلیکال‌، کاملاً شرح و بسط داده شده است.‌» 1

در برخی از آیات قرآن کریم تصریح شده است که بشارت در کتب انبیای گذشته نیز آمده است. از جمله در آیه شریفه می‌فرمایند‌:
« و لقد کتبنا فی‌الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون » 2

ما به حقیقت در کتاب زبور ( داود ) این بشارت عظیم را ثبت نموده‌ایم که در آینده‌، وراثت و حکومت تمامی عالم انسانی ویژه بندگان برگزیده و درستکار خواهد بود.
در آیه فوق چنانکه مبرهن است‌، ‌بشارت از آینده‌ای می‌دهد که نظام سلطه استکبار جهانی و هرگونه شر و فسادی به‌کلی از جامعه بشریت رخت بر بسته و تار و پود جهل‌، ظلم‌، فساد و تبعیض از هم گسسته و محو گشته است و وراثت زمین به دست انسان‌های شایسته و صالح انتقال خواهد یافت.
مضمون آیه فوق در مرموز (37) زبور داود مکرراً ذکر شده و این بشارت عظیم را به الحان گوناگون بیان کرده و پس از تسلی و دلداری به حضرت داود آمده است که از شریران رنجیده مشو، زیرا همچون علف زود بریده می‌شوند. بر خداوند توکل نمای و از او متلذذ باش، به او آرام گیر و در انتظارش به سر بر و;. 3
و نیز در بشارت سی و سوم آمده است:

« زیرا که شریران منقطع می‌شوند‌، اما متوکلان به خداوند وارث زمین خواهند شد و حال اندک است که شریر نیست می‌شود که هر چند مکان شر را جست‌وجو نمایی نا‌پیدا خواهد بود، اما متواضعان وارث زمین شده از کثرت سلامتی متلذذ خواهند شد.
;خداوند تبسم است، چونکه می‌بیند که روزی او می‌آید شریران شمشیر را کشیدند و کمان را چله کردند تا آنکه مظلوم و مسکین را بیندازند و کمان های ایشان شکسته خواهد شد.

به خداوند پناه برده راهش را نگاهدار که تو را به وراثت زمین بلند خواهد کرد و در وقت منقطع شدن شریران این را خواهی دید، اما عاصیان عاقبت مستأصل و عاقبت شریران منقطع خواهند شد. » 4
و در کتاب زند که کتاب مذهبی زردشتیان است نیز اشاره به انقراض ظلم و ستم و وراثت صلحا گردیده است:
« لشکر اهریمنان با ایزدان دایم در روی خاکدان محاربه و کشمکش دارند و غالباً پیروزی با اهریمنان باشد، اما نه به‌‌طوری‌که بتوانند ایزدان را محو و منقرض سازند‌، چه در هنگام تنگی از جانب اورمزد که خدای آسمان است به ایزدان که فرزندان اویند یاری می‌رسد و محاربه ایشان نه هزار سال طول می‌کشد، آنگاه فیروزی بزرگ از طرف ایزدان می‌شود و اهریمنان را منقرض می‌سازند‌، تمام اقتدار اهریمنان در زمین است و در آسمان راه ندارند و بعد از پیروزی ایزدان و برانداختن تبار اهریمنان عالم کیهان به‌سعادت اصلی خود رسیده، بنی آدم بر تخت نیکبختی خواهد نشست. » 5
در آیین هندی

در آیین‌های هندوان و کتاب‌های آنان نیز سخن از نجات دهنده و موعود آمده است‌، از جمله در کتاب «مهابهاراتا» و کتاب «پورانه‌ها‌» در این باره گفته‌اند‌:
« همه ادیان معتقدند که در پایان هر دوره‌ای از تاریخ‌، بشر از لحاظ معنوی و اخلاقی رو به انحطاط می‌رود‌، چون طبعاً و فطرتاً در حال هبوط و دوری از مبدأ است و مانند احجار به سوی پایین حرکت می‌کند، نمی‌تواند به خودی خود به این سیر نزولی و انحطاط معنوی و اخلاقی خاتمه دهد. پس ناچار روزی یک شخصیت معنوی بلند پایه، که از مبدأ وحی و الهام سرچشمه می‌گیرد، ظهور خواهد کرد و جهان را از تاریکی جهل و غفلت و ظلم و ستم نجات خواهد داد. در این مورد، در تعالیم هر دینی، به صورت رمز، به حقایقی اشاره شده است که با معتقدات آیین‌های دیگر توافق و هماهنگی کامل دارد ; مثلاً در کیش هندو، در کتاب پورانا، شرح مفصلی، درباره دوران آخر عصر کالی، یعنی: آخرین دوره قبل از ظهور دهمین آوا تارای ویشنو درج گردیده است.» 6

در آیین یهودیان که خود را پیروان حضرت موسای کلیم (ع) می‌دانند نیز منتظر موعودند. در آثار دینی یهود و اسفار تورات و دیگر کتاب‌های انبیای آنان، همواره به موعود اشاره شده است. جهت مطالعه و بررسی می‌توانید به کتاب « بشارات عهدین » مراجعه نمایید.
در آیین مسیحیت و کتاب‌های مقدس این آیین مانند انجیل متی، انجیل لوقا، انجیل مرقس، انجیل برنابا و مکاشفات یوحنا نیز بشارت‌ها و اشارت‌ها درباره موعود آخر‌الزمان رسیده است.

جهت مطالعه و بررسی می‌توانید به کتاب «‌بشارات عهدین‌»‌ مراجعه نمایید.
اعتقاد به مسئله موعود در فرهنگی اسلامی

با مراجعه به منابع روایی و تاریخی اسلامی، روشن می‌گردد که مسئله « موعود » یکی از مهمترین مسائل سده‌های نخست هجری بوده است.
این نوشته‌ها که به اصول مدونه شهرت یافته‌اند، اساس کتاب‌های قرن چهارم و پنجم درباره غیبت مهدی موعود(عج) را تشکیل می‌دهند و عناوین این کتاب‌ها نیز مانند اصول مدونه، «کتاب الغیبه» است.

مسئله موعود و اعتقاد به دوره آخرالزمان، انتظار ظهور منجی هنگامی که به حوزه‌های فکری و عقیدتی اسلام می‌رسد، جلوه و تبلور خاصی پیدا می‌کند.
در حوزه اندیشه اسلامی مسئله موعود و ظهور مصلح جهانی با ویژگی‌ها و مشخصه‌های معینی معرفی شده است، زیرا که پیامبر گرامی اسلام، خاتم پیامبران و دین مبین اسلام آخرین دین الهی است و آن وجود شریف و عدل‌گستر جهانی، از اسلام است، از این رو یکی از مهم‌‌ترین و عمیق‌ترین مطالب در حوزه فکری عقیدتی اسلامی مساله موعود و بیان خصوصیات و ماهیت و فلسفه ظهور آن حضرت است.

در اسلام مسئله موعود و اعتقاد به دوره آخر زمان صرفاً به اشارات پیشینیان اکتفا نشده است، بلکه در اسلام خصوصیات مهدی (ع) تبیین شده است‌:
پدر، مادر سلسله نسب تا پیامبر (ص)، اوصاف و شمایل، نشانه‌‌های آن حضرت، علایم تشریفی و تکریمی قائمیت، کیفیت تشکیل حکومت الهی، عدالت اجتماعی در عصر آن حضرت و تعالی و تکامل انسان، وظایف و تکالیف منتظران در ایام غیبت و ظهور همه و همه در مآخذ اسلامی، اعم از سنی و شیعه آمده است.
پدر، مادر سلسله نسب تا پیامبر (ص)
اسم: محمد و این نامی است که پیغمبر گرامی اسلام(ص) برای او گذارده و فرمودند اسم او اسم من است و کنیه او کنیه من است.
کنیه: ابوالقاسم و ابوصالح نیز معروف است.

لقب: از جمله القاب آن حضرت مهدی، منظور، قائم بامرالله، حجت‌الله، ولی‌الله، صاحب‌الامر و ‌بقیه‌الله.
پدر و سلسله آبا: الحسن العسگری بن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین الشهید بن علی بن ابی طالب امیرالمومنین(ع)‌.
مادر: نرجس‌.

ساعت و روز تولد: در سحر شب نیمه شعبان شب جمعه.
دعبل خزاعی، در قصیده تائیه معروف گفته است:
« خروج امام لا محاله خارج
یقوم علی اسم الله و البرکات

یمیز فینا کل حق و باطل
و یجزی علی النعما و النقمات»
امامی از آل محمد (ص) به یقین، خروج خواهد کرد،
او به تأیید اسم اعظم الاهی و برکات نصر آسمانی به پا می‌خیزد
او حق و باطل را از هم جدا می‌کند،
و همه را، بر شادخواری‌ها و کین‌توزی‌ها، کیفر می‌دهد.
دعبل می‌گوید:
چون این ابیات را نزد امام رضا (ع) خواندم، آن امام به‌شدت گریست. آنگاه فرمود: « ای دعبل! روح القدس به زبان تو سخن گفته است. آیا می‌دانی این امام چه کسی خواهد بود؟»

گفتم: نه ( شخص او را نمی‌شناسم)، لیکن شنیده‌ام که امامی از شما آل محمد (ص) خروج می‌کند و زمین را از عدل و داد می‌آکند.امام رضا (ع) فرمود: «پس از من، فرزندم محمد امام است. پس از محمد فرزندش علی امام است.پس از علی (هادی) فرزندش حسن امام است و پس از حسن ( عسگری) فرزندش حجت قائم خواهد بود. اوست که در زمان غیبت چشم به راه اویند و در زمان ظهور همه مطیع او گردند. او زمین را پر از قسط و عدل می‌کند، پس از آنکه پر از جور و ستم شده باشد;.‌» 7
از اوصاف آن حضرت

« 1- متولد می‌شود پاک و پاکیزه؛
2- محدّث باشد تا هنگامی که از دنیا برود، یعنی ملائکه با وی حدیث گویند؛
3- مستجاب الدعوه باشد حتی اینکه اگر بر سنگی دعا کند دو نیم گردد؛
4- سلاح و شمشیر پیغمبر نزد او باشد؛
5- مصحف فاطمه (س) نزد او باشد؛

6- جامعه نزد او باشد و آن صحیفه‌ای است که طولش هفتاد ذراع است و در وی آنچه بنی‌آدم محتاج است مضبوط است‌؛
7- از همه مردم عالم‌تر، حلیم‌تر، عابدتر، پرهیزگارتر، شجاع‌تر، سخی‌تر باشد‌؛
8- از همه تواضعش برای خدا بیشتر باشد‌؛
9- از همه حاکم‌تر یعنی حکمش از همه بهتر باشد‌؛
و ;. » 8

علایم تشریفی و تکریمی قائمیت
نوع اول آثار و مواریث انبیا
تابوت آدم، عصای موسی، حجر موسی، تورات و انجیل و سایر کتب آسمانی، الواح موسی، پیراهن یوسف و خاتم سلیمان.
نشانه‌هایی که از پیامبر گرامی اسلام دارد
بیرقی که جبرئیل در روز بدر آورد، پیراهنی که در روز احد پوشیده بود و علامت خون هنوز در وی هست، عمامه سحاب، زره پیغمبر، انگشتر پیغمبر، عصای پیغمبر و ;
نوع دوم علایم تشریفی:
ماه و خورشید در فرمان او باشد، باد و ابرهای شدید در تسخیر او باشد، به‌نام او از آسمان ندا شود، شمشیرها برای جنگ نازل شود، ملائکه و جبرئیل و میکائیل و اسرافیل او را مدد کنند، نزول عیسی بن مریم، اصحاب کهف و رجعت عده‌ای از گذشتگان به‌دنیا، طی الارض، همه جای دنیا را ببیند، هر مشکل برای او آسان باشد، نور او از خورشید بی‌نیاز کند، دوست و دشمن را می‌شناسد، کور مادرزاد و مریض را شفا بخشد.

« خداوند به دو دست وی شرق و غرب جهان را خواهد گرفت تا آن که در زمین، جایی نماند مگر آنکه در آن فریاد اذان برآورند و همه دین از آن خدا گردد. او همان مهدی(عج) است که پیامبر(ص) خبر داده است که هرگاه خروج کند عیسی بن مریم فرود می‌آید و پشت سرش نماز می‌گزارد و آن که بر وی اقتدا کند، مانند کسی است که پشت سر پیامبر خدا نمازگزارده است؛ ‌چرا که او خلیفه خداست.» 9
بررسی ابعاد وجودی منجی عالم بشریت و انتظار با فلسفه‌ای رو به آینده جهت تحقق آرمان‌ه

ای متعالی اسلامی تنها محدود به یک مذهب از مذاهب اسلامی نیست، بلکه در همه مذاهب اسلامی اعم از شیعه و اهل تسنن منابع فراوان و گسترده سرشار از روایات و احادیث نبوی است که پیرامون مهدی موعود و ظهور آن حضرت مطرح گردیده است.
بنابراین مستندات و روایات نبوی پیرامون ابعاد وجودی مهدی موعود(عج) و فلسفه ظهور آن حضرت محدود به مآخذ و پژوهش‌های یک مذهب از مذاهب اسلامی نیست، بلکه روایات نبوی و مستندات اسلامی، درباره وجود شریف آن حضرت، در میان همه مسلمانان اعم از شیعه و اهل سنت وجود دارد.
نکته قابل تأمل دیگر این است که نه تنها محدثان مذاهب شیعه و اهل سنت به نقل و ضبط احادیث پیرامون مهدی موعود(عج) پرداخته‌اند بلکه دیگر اندیشمندان و فرهیختگان شیعه و سنی اعم از مفسران، مورخان و ; به ابعاد وجودی مهدی موعود پرداخته‌اند.
موعود اسلام
« موعود اهل بیت با موعود اهل سنت

وجوه اشتراک و وجوه افتراق دارند. ولادت و غیبت مهدی(عج) از مهمترین نقاط اختلاف میان کلام شیعی و سنی است. با وجود این می‌توان بر اساس روایات مورد وفاق شیعه و اهل سنت به عناصر مشترک بسیاری درباره موعود اسلام دست یافت، از قبیل لقب او مهدی ( راه‌یافته) است؛ نامش هم‌نام پیامبر محمد بن عبدالله است؛ از خاندان پیامبر و از فرزندان فاطمه(س) دخت پیامبر (ص) است؛ در آخر زمان حتی اگر از عمر جهان یک روز بیش نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانی خواهد کرد تا او قیام کند و به خلافت برسد؛ مردم در پرتو ولایتش به نعمتی بی سابقه دست خواهند یافت و مال را بی حساب و فراوان خواهند بخشید. » 10

هنگامی که کتاب‌ها و منابع و مآخذ اهل تسنن به دقت مورد مطالعه قرار گیرد ملاحظه می‌شود که پیرامون مسئله موعود احادیث نبوی مستفیضه بلکه متواتره وارد شده است.
تحقیقاً می‌توان ادعا کرد که یکی از مسائل بسیار حائز اهمیت که می‌تواند در انسجام جوامع اسلامی مؤثر باشد طرح مسئله موعود آخرالزمان است.
احادیث پیرامون مهدی (عج) را عده‌ای از صحابه گرامی امهات مؤمنین (‌یعنی همسران پیامبر گرامی اسلام) با اندک اختلافی در اجمال و تفصیل از پیغمبر گرامی اسلام(ص) نقل کرده‌اند.

از جمله پیشوایان اهل سنت که احادیث مهدی منتظر (عج) را به‌طور اجمال و تفصیل نقل کرده‌اند، بخاری، مسلم، ترمذی، نسائی، ابوداود و ابن ماجد است.
از جمله بزرگان اهل تسنن که حافظ و ناقل احادیث پیرامون مهدی موعود (عج) بوده‌اند، امام احمد حنبل، ابوالقاسم طبرانی، ابونعیم اصفهانی، حمادبن یعقوب روجنی و حاکم صاحب مستدرک هستند.
از جمله علمای اهل سنت که احادیث مهدی (عج) را نقل کرده‌اند، کنجی، بسط بن جوزی، خوازمی، ابن حجر، ملاعلی متقی صاحب کنزالعمال، قندوزی هستند.
برخی از علمای اهل تسنن کتابی مستقل درباره مهدی موعود (عج) تألیف کرده‌اند از قبیل:
جلال الدین سیوطی در کتاب علامات مهدی (عج)، ملاعلی متقی صاحب کنزالعمال در کتاب برهان درباره صاحب الزمان.
نگاهی اجمالی به آیات قرآن کریم درباره مهدی موعود (عج)
در ذیل آیه شریفه:
« و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین » 11
می‌خواهیم که منت بگذاریم بر آنان که در زمین ضعیف داشته شدند و آنان را پیشوا و وارث قرار دهیم.
ابن ابی الحدید می‌گوید: « علمای ما اهل تسنن می‌گویند: این آیه اشاره‌ای است به آن امامی که مالک زمین و مسلط بر ممالک خواهد شد.‌» 12
این آیه نیز، طبق پاره‌ای از سخنان امام علی بن ابیطالب (ع) در «‌نهج البلاغه‌» و روایاتی از دیگر امامان، به‌گونه‌ای ناظر به مستضعفان محروم و پیروان راه حق است که سرانجام، جهان از آن شایستگان ایشان خواهد شد. این امر در زمان ظهور حجت بالغه است؛ چنانکه شیخ بزرگوار ابوجعفر صدوق در « امالی » روایت کرده است که علی (ع) فرمودند:
« این آیه مربوط به ماست ».13
« ولقد کتبنا فی الزبور، من بعد الذکر، ان الارض یرثها عبادی الصالحون » 14
ما در زبور داود، از پس ذکر ( تورات )، نوشته‌ایم که سرانجام، زمین را بندگان شایسته ما میراث برند و صاحب شوند.
امام باقر (ع) فرموده:
این بندگان شایسته که وارثان زمین شدند، اصحاب مهدی(عج) هستند در آخرالزمان. شیخ طبرسی، پس از نقل این حدیث می‌‌گوید: حدیثی که شیعه و سنی،‌ از پیامبر (ص) روایت کرده‌اند، برگفته امام باقر دلالت دارد.
حدیث این است: «‌اگر از عمر دنیا باقی نماند مگر یک روز، خداوند همان یک روز را آن قدر دراز کند تا مردی صالح، از اهل بیت من برانگیزد و او جهان را همانگونه که از جور و ستم لبریز شده باشد، از داد و دادگری لبریز سازد.»
امام ابوبکر احمدبن حسینی بیهقی، در کتاب «البعث و النشور» اخبار بسیاری در این باره آورده است و آن اخبار را نواده او، ابوالحسن عبیدالله بن محمد بن احمد، در سال 518 برای ما روایت کرد. » 15
« وعدالله الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات، لیستخلفنهم فی الارض، کما استخلف الذین من قبلهم، ولیمکنن لهم دینهم، الذی ارتضی لهم، و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا ;. » 16
خداوند، آنان را که گرویدند از شما و نیکی‌ها کردند، وعده داد که به یقین ایشان را خلیفه کند در زمین، چنانکه آنان که از پیش بودند خلیفه ساخت و دینشان را بگستراند، آن دین که بپسندید برای آنان، و هم آنان را از پس بیمی که دارند، بیمی دهد و ایمنی ;.
شیخ طبرسی می‌گوید:
از امامان اهل بیت روایت شده است که این آیه درباره مهدی آل محمد (ص) است.
شیخ ابوالنضر عیاشی، با اسناد خود، از حضرت امام زین العابدین (ع) روایت کرده است که این آیه را خواند و فرمود:
« اینان به خدا سوگند شیعه ما هستند، خدا این کار را در حق آنان به دست مردی از ما خواهد کرد و این مرد مهدی این امت است. وی همان کسی است که پیامبر (ص) فرموده است: اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند، خدا همان یک روز را چنان دراز کند تا مردی از خاندان من حاکم جهان گردد. اسم آن مرد اسم من (محمد) است. او زمین را از عدل و قسط لبریز سازد، همانگونه که از ظلم و جور لبریز شده باشد و همچنین مطلبی درباره این آیه، از امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق(ع) نیز روایت شده است.» 17
در میان محدثان، فیلسوفان، عرفا، فقها و اندیشمندان و ; شیعه در طول تاریخ اسلام از صدر تا عصر معاصر پیرامون مسئله موعود و فلسفه انتظار و غیبت، زمینه ظهور و تشکیل حکومت عدل‌گستر جهانی آن حضرت و وظایف و مسئولیت‌های منتظران در عصر غیبت و ; در ابعاد و موضوعات و علوم مختلف از فقه الحدیث تا ادعیه و زیارت و کتاب‌های فلسفه انتظار بر پایه تحقیقات علمی و عقلی و اجتماعی و جامعه شناسی آینده و ;. همت گماشته‌اند.
از میان منابع حدیثی، کلامی و تاریخی شیعه می‌توان به کتاب‌های: اصول کافی از کلینی، کمال‌الدین و تمام النعمه از شیخ صدوق؛ الارشاد از شیخ مفید، الشافی فی الامامه از سید مرتضی و تلخیص الشافی از شیخ طوسی و در میان آثار متأخر به کتاب‌های: المناقب ابن شهر آشوب، کشف الغمه از اردبیلی، غایه المرام از سید هاشم بحرینی، ‌اثبات الهداه از شیخ حر عاملی، بحارالانوار از علامه محمدباقر مجلسی، منتخب الاثر از لطف الله صافی، معجم احادیث المهدی زیر نظر علی کورانی اشاره کرد.
رسالت و مسئولیت‌پذیری منتظران در ایام غیبت
در روایتی امام رضا(ع) از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل فرمودند: « قسم به آن کسی که مرا به پیغمبری مبعوث کرده است. برای بشارت که هر آینه قائم(عج) از اولاد من غیبت خواهد کرد به عهدی که از من برای او معهود است و آن قدر طولانی شود که بسیاری از مردم بگویند خدا را حاجتی به آل محمد (ص) نیست و عده دیگر در ولادت او شک کنند. آگاه باشید هر کس زمان او را درک کند باید متمسک شود به دین خود و برای شیطان در خود راهی ندهد که او را تشکیک کند و او را از ملت من زائل و از دین بیرون کند، شیطان چنان است که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد. خداوند شیاطین را اولیای کسانی قرار داده که ایمان نیاورند و تصدیق نکنند.» 18
و نیز حضرت جواد (ع) از علی (ع) نقل فرمودند: « قائم ما را غیبتی خواهد بود تا اینکه فرمود: پس هر کس ثابت بماند بر دین خود و قساوت پیدا نکند، سبب طول مدت غیبت امامش پس او با من خواهد بود در درجه من روز قیامت.» 19
و حضرت سید الشهدا (ع) فرمودند: « او را غیبتی است که عده‌ای در مدت غیبت او از دین برگردند و مرتد شوند و عده دیگر ثابت بمانند.‌» 20
و نیز حضرت زین‌العابدین (ع) فرمود: « کسی که در زمان غیبت قائم ما بر ولایت ما ثابت بماند، خداوند او را اجر هزار شهید عطا کند؛ مانند شهدای بدر و احد. ‌» 21
نیابت خاصه و عامه در دوران غیبت امام عصر (عج)
نیابت خاصه ( در دوران غیبت صغری ) یعنی امام، اشخاص خاصی را نایب خود قرار داده و به طور حقیقی و با مشخصات معرفی نماید و هر کدام را به وسیله نایب پیش از او به مردم بشناساند.
نایبان خاص را «نواب خاص» و «نواب اربعه»‌ نیز می‌گویند: نواب اربعه (چنانکه از همین تعبیر پیداست) چهارتن بوده‌اند، ‌همه از علما و زهاد و بزرگان شیعه که عبارتند از:
نایب اول: ابو عمرو عثمان بن سعید العمری الاسدی برای سه امام نیابت کرده، حضرت امام علی النقی (ع) و حضرت امام حسن عسگری (ع) و حضرت حجت (عج) نیابت او برای حضرت حجت (عج) از سال 260 تا سال 280 بود.
نایب دوم: پسر او محمدبن عثمان العمری بعد از وفات پدرش به نیابت حضرت انتخاب شد. از سال 280 تا سال 305 و او نیز از حضرت عسگری (ع) نیابت کرده.
نایب سوم: ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی پس از وفات محمدبن عثمان به نیابت منصوب شد؛ از سال 305 تا 326
نایب چهارم: ابوالحسن علی بن محمد سمری از سال 326 بعد از وفات حسین بن روح (عج) به نیابت تعیین شد تا سال 329 که در نیمه شعبان وفات کرد.
نیابت عامه
در نیابت عامه ( در دوران غیبت کبری ) امام، معیارها و ضوابط و مشخصات حقوقی ولایت و نیابت را تبیین نموده تا در هر عصر، فرد شاخص که برخوردار از جامعیت در ابعاد فهم دینی (اجتهاد)، عدالت و رهبری جامعه مسلمین است، به‌عنوان نایب امام شناخته شود و به نیابت از امام، ولی امر مسلمین باشد.
امام عصر (عج) در پاسخ به نامه یکی از یاران خود، درباره وظیفه شیعیان در رویدادها و حوادثی که پیش می‌آید، می‌فرمایند:
« واما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواه شیعتنا فانهم حجتی علیکم و انا حجت الله» 22
اما حادثه‌ها و اموری که بر شما رخ می‌دهد در آنها مراجعه کنید به روایات احادیث ما، زیرا که ایشان حجت من هستند بر شما و من حجت خدایم.
منظور از حوادثی که به وقوع می‌پیوندد و مردم باید در آن حوادث به عالمان دینی مراجعه کنند، صرفاً بیان احکام و مسائل شرعی و جزئی نیست؛ بلکه امور اجتماعی و سیاسی و رهبری جامعه مسلمین است؛ زیرا امام مردم را در اصل حوادث به عالمان دینی ارجاع داده، نه در حکم حوادث.
حضرت امام خمینی (قدس سره) « حوادث واقعه » را چنین توضیح می‌‌دهند.
« منظور از حوادث واقعه، که در این روایت آمده مسائل و احکام شرعیه نیست. نویسنده [نامه] نمی‌خواهد بپرسد درباره مسائل تازه‌ای که برای ما رخ می‌دهد، چه کنیم. چون این موضوع جزء واضحات مذهب شیعه بوده است و روایات متواتر دارد که در مسائل باید به فقها رجوع کنند. در زمان ائمه‌(ع) هم به فقها رجوع می‌کردند و از آنان می‌پرسیدند. کسی که در زمان حضرت صاحب (عج) باشد و با نواب اربعه روابط داشته باشد و به حضرت نامه بنویسد و جواب دریافت کند، به این موضوع توجه دارد که در فراگرفتن مسائل به چه اشخاصی باید رجوع کند. منظور از حوادث واقعه، پیشامدهای اجتماعی و گرفتاری‌هایی بوده که برای مردم و مسلمین روی می‌داده است و به طور کلی سربسته سوال کرده: اکنون که دست ما به شما نمی‌رسد، در پیشامدهای اجتماعی باید چه کنیم و وظیفه چیست؟» 23
در دوره غیبت کبری و نیابت عامه، در هر عصری عالم بزرگی که واجد همه شرایط لازم فقاهت و رهبری باشد در رأس جامعه قرار می‌گیرد و رهبری از آن او است و رجوع مردم به اوست، او صاحب « ولایت شرعیه » است به نیابت از امام.

اعتقاد به امام مهدى(ع) به عنوان مصلحى الهى و جهانى در بسیارى از مذاهب و ادیان وجود دارد. نه تنها شیعه که اهل تسنن و حتى پیروان ادیان دیگر، مانند یهود، نصارا، زردشتیان و هندویان نیز به ظهور مصلحى بزرگ و الهى اذعان دارند و آن را انتظار مى‏کشند.
آیین هندوها

در کتاب «وید» که نزد هندویان از کتب آسمانى است، چنین آمده است:
پس از خرابى دنیا پادشاهى در آخرالزمان پیدا شود که پیشواى خلایق باشد و نام او منصور(1) باشد و تمام عالم را بگیرد و به دین خود در آورد و همه کس را از مؤمن و کافر بشناسد و هر چه از خدا بخواهد بر آید.(2)
در یکى دیگر از کتب مقدس هندوها آمده است:
دور دنیا تمام شود به پادشاه عادلى در آخرالزمان که پیشواى ملائکه و پریان و آدمیان باشد. حق و راستى با او باشد. آن چه در دریا و زمین‏ها و کوه‏ها پنهان باشد همه را به دست آورد و در آسمان‏ها و زمین آن چه باشد خبر مى‏دهد. از او بزرگ‏تر کسى به دنیا نیامد.(3)
هم‏چنین در کتاب معروف هندوها چنین اشاره شده است:
پادشاهى به دولت دنیا، به فرزند سیّد خلایق در دو جهان (کشن) تمام شود و کسى باشد که بر کوه‏هاى مشرق و مغرب دنیا حکم براند و فرمان کند و بر ابرها سوار شود و فرشتگانْ کارکنان او باشند، جن و انس در خدمت او شوند و از «سودان» که زیر خط استواست تا سرزمین «تسعین» که زیر قطب شمالى است و ماوراى بحار را صاحب شود و دین خدا زنده گردد. و نام او «ایستاده» (قائم) باشد و خدا شناس باشد.(4)
به بیان زیباتر، در کتاب مهابا راتا و کتاب پورانه‏ها در این خصوص آمده‏است:
همه ادیان معتقدند که در پایان هر دوره‏اى از تاریخ، بشر از لحاظ معنوى و اخلاقى رو به انحطاط مى‏رود و چون طبعاً و فطرتاً، در حال هبوط و دورى از مبدأ است و مانند احجار به سوى پایین حرکت مى‏کند و نمى‏تواند به خودى خود به این سیر نزولى و انحطاط معنوى و اخلاقى خاتمه دهد، پس ناچار روزى یک شخصیت معنوىِ بلند پایه که از مبدأ وحى و الهام سرچشمه مى‏گیرد، ظهور خواهد کرد و جهان را از تاریکى جهل و غفلت و ظلم و ستم نجات خواهد داد و;.(5)
اصولاً فتوریسم (Fotorism) یعنى اعتقاد به دوره آخرالزمان و انتظار ظهور منجى، عقیده‏اى است که در کیش‏هاى آسمانىِ یهودیت (جودایسیم)، و زردشت (زوراستریانیسم)، مسیحیت (در سه مذهب عمده آن، یعنى کاتولیک، پروتستان و اردتدوکس) و خصوصاً دین مقدس اسلام به مثابه یک اصل مسلم گرفته شده است. درباره آن در مباحث تئولوژیک مذاهب آسمانى، رشته تئولوژى بیبلکیال، کاملاً شرح و بسط داده شده است.(6)
آیین زردشتى

در کتاب‏هاى اوستا، زند، جاماسب نامه، داتستان دینیک، زراتشت نامه، موعودهایى معرّفى شده‏اند که آنان را سوسیانت مى‏نامند. این موعودها سه تن بوده‏اند که مهم‏ترین آنان آخرین ایشان است و او را «سوسیانت پیروزگر» خوانده‏اند. این سوشیانت، همان موعود است. چنان‏که گفته‏اند: سوشیانت مزدیسنان، به منزله گریشناى برهمنان بوداى پنجم بودائیان،(7) مسیح یهودیان، فارقلیط عیسویان و مهدى مسلمانان است.
آیین یهود

یهودیان نیز که خود را پیروان حضرت موسى(ع) مى‏دانند، منتظر موعودند. در آثار دینى یهود، اسفار تورات و دیگر کتاب‏هاى انبیاى آنان همواره به موعود اشاره شده است. اما این قوم، به حضرت مسیح(ع) و به حضرت محمد(ص) نگرویدند. بنابر این، در برابر مسأله موعود و انتظار بسیار حساس و نگرانند. یهودیان نباید به سادگى و غفلت از این همه بشارت‏ها و اشارت‏ها بگذرند، بلکه باید از دیگر منتظران، منتظرتر باشند و بیشتر به انتظار و آمادگى براى ظهور فکر کنند و از این همه ظلم، خیانت، تجاوز و انسان کشى دست بردارند و از عواقب ظلم و ستم بترسند. آنان دو موعود کتاب‏هاى خود، یعنى مسیح(ع) و محمد(ص) را نپذیرفتند. اما از دست موعود سوم رها نخواهند شد.(8)
به هر حال، یهودى حق پوش چه بپذیرد یا نپذیرد در کتاب‏هاى یهودیت، عهد عتیق و دانیال پیامبر، کتاب حجى (حکا) ى پیامبر، صفینیاى پیامبر، اسعیاى پیامبر و زبور داود مطالبى درباره موعود آخر الزمان آمده است. پاره‏اى از علائم آخرالزمان، رجعت و شخصیت حضرت حجه بن الحسن المهدى(عج)، حتى اشاراتى درباره واقعه عاشورا در کتاب بشارات عهدین آمده است.
قرآن کریم مى‏فرماید:
(وَ لَقَد کَتَبنا فِى الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکر اَنَّ الاَرضَ یَرِثُها عِبادِىَ الصّالِحوُن)(9)؛
علاوه بر ذکر تورات در زبور نیز نوشتیم که بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد.
در متن زبور آمده است:
قوم‏ها را به انصاف داورى خواهد کرد، آسمان شادى کند و زمین مسرورگردد، دریا و پرى آن غرّش نمایند، صحرا و هر آن چه در آن است به‏وجد آید. آن‏گاه تمام درختان جنگل مترنم خواهند نمود.(10) اما منتظران‏خداوند، وارث زمین خواهند شد، ; اما حلیمان وارث زمین خواهند شد، زیرا که بازوان شریر شکسته خواهد شد و اما صالحان را خداوند تأیید مى‏کند.(11)
آیین مسیحیت

در این آیین، بشارت‏هاى روشن‏ترى درباره موعود آخرالزمان(عج) رسیده است. یکى از علل آن قرب زمان است، زیرا از نظر زمانى حضرت مسیح(ع) به امام مهدى(عج) نزدیک‏تر است و از سویى، تحریف کمترى در این آیین نسبت به یهودیّت صورت گرفته است. در این خصوص مى‏توان به اناجیل متى، لوقا، مرقس، برنابا و مکاشفات یوحنا مراجعه کرد.
در انجیل متى فصل 24 مى‏خوانیم:
چون که برق از مشرق بیرون مى‏آید و تا به مغرب ظاهر مى‏گردد، آمدن فرزند انسان نیز چنین خواهد بود;. خواهند دید فرزند انسان را بر ابرهاى آسمانى مى‏آید با قدرت و جلال عظیم!
و در انجیل لوقا فصل دوازدهم آمده است:
کمرهاى خود را بسته و چراغ‏هاى خود را افروخته دارید و شما مانند کسانى باشید که انتظار آقاى خود مى‏کشند تا هر وقت بیاید و در را بکوبد، بى درنگ براى او باز کنید!
در کتاب‏هاى قدیم چینیان، در عقاید هندیان، در بین اهالى اسکاندیناوى و حتى در میان مصریان قدیم، بومیان آمریکایى، اهالى مکزیک و نظایر آن مى‏توان چنین انتظارى را مشاهده کرد. بنابراین، عقیده به ظهور رهایى بخشى بزرگ، برچیده شدن بساط ظلم و ستم از میان انسان‏ها و برپایى حکومت حق و عدالت، منحصر به شرقى‏ها و مذاهب شرقى نیست، بلکه اعتقادى عمومى و جهانى است که چهره‏هاى مختلف آن در عقاید اقوام گوناگون دیده‏مى‏شود و همه روشن گر این حقیقت است که این اعتقاد کهن در فطرت و نهاد انسان و در دعوت همه پیامبران ریشه داشته است.
«برنارد بارلر» جامعه شناس آمریکایى در رساله نهضت منجى گرى وجود چنین اعتقادى را حتى در میان سرخ‏پوستان آمریکایى نقل کرده، مى‏گوید:
در میان قبایل سرخ پوست آمریکایى این عقیده شایع است که روزى گرد سرخ‏پوستان ظهور خواهد کرد و آنها را به بهشت زمین رهنمون خواهدساخت.(12)
در خاتمه این بحث باید گفت: السلام على مهدى الأُمم و جامع الکلم؛ سلام بر مهدى، که امت‏ها از او سخن گفته‏اند، همو که همه اقوام و افکار را متحد مى‏کند و زیر یک پرچم گرد مى‏آورد.
مهدى(عج) در منابع اهل سنت

مدارک و روایات موجود درباره مهدى و ظهور ایشان، منحصر به یک مذهب از مذاهب اسلامى، یعنى شیعه نیست، بلکه کتاب ها و مدارک همه مذاهب اسلامى دیگر، از جمله حنفى، شافعى، مالکى و حنبلى نیز سرشار از روایات نبوى درباره مهدى و ظهور او است. در کتاب‏هاى حدیث، تفسیر، تاریخ، مناقب و فضایل، کلام و اعتقادات، حتى لغت و ادبیات، تصوف و عرفان، جغرافیا و بلدان و دیوان‏هاى شاعران به ذکر احادیث و مطالبى پرداخته شده که مربوط به مهدى است. این اتفاق نظر به حدّى است که حتى تندروترین گروه‏هاى اسلامى، یعنى وهابیان نیز این موضوع را پذیرفته و به‏طور جدّى از آن دفاع کرده‏اند و آن را از عقاید قطعى و مسلم اسلامى مى‏دانند. بیانیه رابطه العالم الاسلام که از بزرگ‏ترین مراکز دینى وهّابى‏ها در مکه است، در این خصوص جالب توجه است.
یک سند زنده
حدود سه سال قبل شخصى به نام ابو محمد از کنیا سؤالى درباره ظهور مهدى منتظر از این مرکز کرده است. دبیر کل رابطه، محمد صالح القزاز در پاسخى که براى او فرستاده، ضمن تصریح به این که «ابن تیمیه» مؤسس مذهب وهابیان نیز احادیث مربوط به ظهور مهدى را پذیرفته و متن رساله کوتاهى را که پنج تن از علماى معروف فعلى حجاز در این زمینه آماده کرده‏اند براى او فرستاد. در این رساله پس از ذکر نام حضرت مهدى و محل ظهور او، یعنى مکه آمده است:
به هنگام ظهور فساد در جهان و انتشار کفر و ستم خداوند به وسیله او (مهدى) جهان را پر از عدل و داد مى‏کند، همان‏گونه که از ظلم و ستم پر شده است. او آخرین خلفاى راشدین دوازده گانه است که پیامبر(ص) در کتب صحاح از آنها خبر داده است. احادیث مربوط به مهدى را بسیارى از صحابه نقل کرده‏اند.(13)
در ادامه مى‏گوید:
در بسیارى از کتب معروف اسلامى و متون اصلى حدیث پیامبر(ص) اعم‏ازسنن، معاجم و مسانید آمده است، از جمله سنن ابو داود، ترمذى،ابن‏ماجه، ابن‏عمرو دانى، مسند احمد، و ابى‏یعلى و بزّار، مستدرک‏حاکم، معاجم طبرانى (کبیر و اوسط)، خطیب در تاریخ بغداد، ابن‏عساکر در تاریخ دمشق و;.
در خاتمه آمده:
بنابر این، اعتقاد به ظهور مهدى (بر هر مسلمانى) واجب است و این جزء عقاید اهل سنت و جماعت محسوب مى‏شود و جز افراد نادان و بى‏خبر یا بدعت‏گذار آن را انکار نمى‏کنند.(14)
سخنان عالمان اهل سنّت

اکنون مناسب است سخنان عالمان اهل سنّت را درباره حضرت مهدى(عج) در این‏جا بیاوریم:
ابن حجر هیثمى شافعى:
ابوالقاسم، محمد، الحجّه، عمر او پس از درگذشت پدرش پنج سال بود، خداوند در همین عمر، به او حکمت ربانى عطا کرد. او را «قائم منتظر» گویند. اخبار متواتر رسیده است که مهدى از این امت است و عیسى(ع) از آسمان فرود خواهد آمد و پشت سر مهدى نماز خواهد خواند.(15)
عمادالدین ابن کثیر دمشقى:
مقصود از پرچم‏هاى سیاه (که در روایات مهدى ذکر شده است)، پرچم‏هاى‏سیاهى نیست که ابو مسلم خراسانى برافراشت و دولت بنى‏امیه راساقط کرد، بلکه مقصود پرچم‏هاى سیاهى است که یاران مهدى خواهندآورد.(16)
ابن ابى الحدید:
میان همه فِرَق مسلمین اتفاق قطعى است که عمر دنیا و احکام و تکالیف پایان‏نمى‏پذیرد، مگر پس از ظهور مهدى(عج).(17)
صدرالدین قونوى:
پس از مرگ من، آن چه از کتاب هایم که درباره طب و حکمت است و همچنین کتاب‏هاى فلسفه، همه را بفروشید و پول آن را به فقرا صدقه بدهید و کتاب‏هاى تفسیر و حدیث و تصوف را در کتابخانه نگاه دارید. در شب اوّل مرگ من، هفتاد هزاربار کلمه توحید (لا إله إلّا اللّه) را بخوانید و سلام مرا به مهدى(عج) برسانید.(18)
محمد بن بدرالدین رومى:
خداوند به وسیله حضرت محمد(ص) نبوت تشریعى را ختم کرده و دیگر تاروز قیامت پیامبرى نخواهد آمد. هم‏چنین خدا به وسیله فرزند صالح‏پیامبر، همو که داراى نام پیامبر (محمد) و کنیه پیامبر (ابوالقاسم) است ولایت تامه و امامت عامه را ختم خواهد کرد و این ولى، همان کس است که مژده داده‏اند که زمین را چنان‏که از جور و ستم لبریز شده باشد، از عدل و داد لبریز بسازد و ظهور او به ناگهان اتفاق بیفتد. خداوندا! این همه پریشانى و گرفتارى را از این امت به برکت ظهور و حضور او برطرف فرما!إنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بعیداً وَ نَراه قَریباً؛ کسانى ظهور او را بعید و ناشدنى مى‏پندارند و ما آن را شدنى و نزدیک مى‏دانیم.(19)
شیخ عبدالحق دهلوى:
احادیث بسیارى که به حد تواتر رسیده است وارد شده که مهدى از اهل بیت پیامبر است، از اولاد فاطمه(س).(20)
احمد امین مصرى:
اهل سنت به مهدى و مسأله مهدى یقیناً ایمان دارد.(21)
شیخ محمد عبده:
خاص و عام مى‏دانند که در اخبار و احادیث ضمن شمردن علائم قیامت، آمده‏است که مردى از اهل بیت پیامبر(ص) خروج مى‏کند که نام او مهدى است. او زمین را، پس از آن که از جور و بیداد آکنده باشد، از عدل و داد آکنده مى‏سازد.(22)
نظر متفکران غربى درباره مهدویت

«برنارد شاو» فیلسوف برجسته انگلیسى صریحاً به زنده بودن دین اسلام اعتراف کرده، اعلام نمود:
من همیشه نسبت به دین محمد(ص) به واسطه خاصیت زنده بودن شگفت آور آن نهایت احترام را داشته‏ام. به نظر من اسلام تنها مذهبى است که استعداد توافق و تسلط بر حالات گوناگون و صور متغیر زندگى و مواجهه با قرون مختلف را دارد. من چنین پیش بینى مى‏کنم و هم اکنون هم آثار آن پدیدار شده است که ایمان محمد مورد قبول اروپاى فردا خواهد بود.(23)
آن‏گاه که برناردوشاو جهان گیر شدن آیین اسلام را پیش بینى مى‏کرد وآن‏را مورد قبول مردم اروپا مى‏دانست و معتقد بود که تنها اسلام مى‏تواندمشکلات جهان را حل کند، اروپاییان با بى‏اعتنایى از کنار این‏نظریه‏مى‏گذشتند. اما امروز حقیقت سخنان او و سایر متفکران آزاداندیش براى غربیان آشکار شده است. گرایش روز افزون مردم جهان به اسلام نشانه بارزى است براى صحت پیش بینى‏هاى او. امروزه کسانى که در آمریکا و اروپا به اسلام مى‏گروند همان حقایقى را مى‏یابند که متفکران غربى، آنها را از ویژگى‏هاى اسلام معرفى مى‏کنند که عامل نجات بخش بشریت و پناهگاه امن معنوى براى انسان‏هاى سرگشته غربى است. یک تازه مسلمان آمریکایى مى‏گوید:
این آیین قادر است فشارهاى جامعه بى‏بنیاد و مصرفى آمریکا را که متوجه افراد است، برطرف کند. اسلام نه تنها یک دین، بلکه یک شیوه درست زندگى نیز مى‏باشد.(24)
«داگلاس جانسون» از مرکز تحقیقات بین المللى و استراتژیک و نویسنده کتاب مذهب عنصر مفقوده در فن حکومت مى‏گوید:
جهان به مذهب روى مى‏آورد. هنگامى که حکومت‏هاى غیر مذهبى نیازهاى مردم را بر آورده نکنند، پیام‏هاى مذهبى فضاى خالى را پر مى‏نمایند.(25)
بنابراین، نوعى خود آگاهى و رشد معنوى در دنیاى در حال تکامل و رشد، دیده مى‏شود که فراتر از مادیات عمل کرده و حتى مادیات را عامل توقف و مانع رشد و تکامل مى‏داند، افرادى نظیر «تدد انلیز» اهل «فیلاد لفیا» هر هفته ادبیات سال 2000 را بررسى مى‏کند، شدیداً به این باور ایمان دارد که هزاره بعدى زمان ظهور منجى آخرالزمان است.(26)
صاحب الزمان(عج) از نگاه هانرى کربن

پروفسور «هانرى کربن» ایران شناس مشهور فرانسوى از جمله اروپاییانى است که در دوران زندگى علمى خود تمایل قلبى و یقین عینى و عقلانى به وجود مبارک امام عصر(عج) و معنویت بى‏بدیل سایر ائمه شیعه(ع) یافته‏بود.
به عقیده کربن، مفهوم ولایت در این دوران طولانى انتظار، همان هدایت ارشادى امام است که «اسرار» اصول عقاید را مى‏آموزد. این مفهوم از سویى، شامل مفهوم معرفت است و از سوى دیگر، واجد معناى محبت؛ یعنى معرفتى که فى‏نفسه متمرکز و نیرومند است.(27)
کربن در بخشى از کتاب تاریخ فلسفه اسلامى ضمن نقل روایتى مشهور از پیامبر اکرم(ص) که مى‏گوید:
اگر تنها یک روز به پایان جهان باقى مانده باشد، خداوند آن روز را چندان طولانى خواهد کرد تا مردى از ذرّیه من که نامش نام من و کنیه‏اش کنیه من خواهد بود، ظهور کند. او زمین را از هماهنگى و عدل پر خواهد ساخت چنان‏که تا آن هنگام از خشونت و جور پر شده است.
به تفسیر این روایت پرداخته و مى‏نویسد:
روزى که چنین طولانى خواهد شد، زمان غیبت است و این حدیث صریح طنین خود را در همه قرون و در تمام مراتب شعور و ضمیر شیعه منعکس ساخته است.
کربن پس از اذعان به این نکته که امامان همه نور و حقیقت واحدى هستند که در دوازده شخص متمثل شده‏اند، مى‏نویسد:
وقتى نسبت لاهوت و ناسوت را در شخص امامان در نظر بگیریم، مى‏بینیم مسأله به هیچ روى شبیه به اتحاد اُقنومى در طبیعت نیست، امامان، ظهورات و تجلیات الهى هستند، قاموس فنى زبان، کلمات (ظهور و مظهر) را پیوسته به مقابله با عمل آیینه باز مى‏گرداند، پس بدین‏گونه امامان هم چون ظهور الهى، بى‏هیچ کم و بیش «اسماء الله» مى‏باشند و به این عنوان از دو مهلکه تشبیه و تعطیل مصونند.(28)
________________________________________

1 در زیارت عاشورا «مع امام منصور من اهل بیت محمد(ص)» و دعاى ندبه «أین المنصور على من
اعتدى علیه» شاید به همین مناسبت باشد. محدث نورى در کتاب نجم الثاقب مى‏نویسد: در ذخیره و تذکره آمده که منصور اسم آن جناب در کتاب وید براهمه است.
2 بشارات عهدین، ص 245، به نقل از: پیشواى دوازدهم، حجهبن الحسن المهدى(عج).
3 سبک از کتاب مقدس هندوها.
4 اوپانیشاد، ص 737
5 معارف اسلامى در جهان معاصر، ص 245
6 مجموعه حکم، سال سوم، شماره 1 و 2، مقاله سید هادى خسروشاهى.
7 دائره المعارف فارسى، ج 1، ص 1373
8 در بعضى از روایات آمده که جماعتى از یهودیان گرد «دجّال» را مى‏گیرند و با ظهور مهدى، فرود آمدن عیسى(ع)، کشته شدن دجال، آنان نیز قتل عام مى‏شوند.
9 انبیاء (21) آیه 105
10 مزامیر، مزمور 10 – 13
11 مزامیر، مزمور 37
12 ر. ک: مکارم شیرازى، حکومت جهانى مهدى(عج)، ص 58 – 59
13 بیست نفر از صحابه از جمله على(ع)، عثمان، طلحه، عبدالرحمن عوف، عبدالله بن عباس، عمار یاسر، عبدالله بن مسعود، و; را آورده است.
14 به نقل از: حکومت جهانى مهدى، ص 144 – 155 با تلخیص.
15 المهدى الموعود، ج 1، ص 200
16 همان، ج 2، ص 72
17 لطف اللَّه صافى، منتخب الاثر، ص 3 – 5
18 محمد سعید موسوى هندى، الامام الثانى عشر، ص 77
19 همان، ص 77
20 منتخب الاثر، ص 3
21 شیخ محمد جواد مغنیه، المهدى المنتظر و العقل، ص 59
22 رشید رضا، تفسیر المنار، ج 6، ص 57
23 روزنامه جمهورى اسلامى، 73/5/24، ص 11
24 روزنامه جمهورى اسلامى، 73/5/24، ص 11
25 موعود، شماره 9، ص 66، به نقل از: مقاله «نقش کلیدى مذهبى در سیاست بین المللى» ترجمه: فریند پرتو، 6ژوئیه 1996، ص‏1
26 موعود، شماره 9، ص 66، به نقل از: مقاله «در جستجوى آخرالزمان»، نوشته ژان سبایستین ستلى، 30 دسامبر 1995، ص 1
27 امین میرزایى، موعود، شماره چهاردهم.
28 هانرى، کربن، تاریخ فلسفه اسلامى، ترجمه اسدالله مبشرى.
فضل قرآن
1 ـ عَلِی ، عَن أَبیهِ ، عَن عَبدِاللهِ بنِ المُغیرَهِ ، عَن سَماعَهَ بنِ مِهرانَ قالَ : قالَ أَبُوعَبدِاللهِ إِنَ العَزیزَ الجَبّارَ أَنزَلَ عَلَیکُم کِتابَهُ وَ هُوَ الصّادِق البارُّ ، فیهِ خَبَرُکُم وَخَبَرُمَن قَبلَکُم وَ خَبَرُمَن بَعدَکُم وَخَبَرُالسَّماءِ وَ الأَرضِ وَلَوأَتاکُم مَن یخبِرُکُم عَن ذلِکَ لَتَعَجبّتُم .
ـ حضرت صادق (علیه السلام) فرمود : همانا خدای عزیز و جبار کتابش را بر شما فرود فرستاد و اواست راست گو و نیک خواه ، در آن کتاب است آگاهی از شما و آنانکه پیش از شما بودند ، و آنانکه پیش از شما بودند ، و آنانکه پس از شمایند ، و آگاهی از آسمان و زمین ، و اگر کسی نزد شما آید واز آنها بشما آگاهی دهد هر آینه شمادر شگفت شوید .
________________________________________
2 ـ مُحَمَّدبنُ یحیی ، عَن أَحمَدَبنِ مُحَمَّدِ بن عیسی ، عَن مُحَمَّدِ بنِ سِنان ، عَن أَبِی الجارُودِقالَ قالَ : أَبوُجَعفَرٍ (علیه السلام) : قال رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) : أَناَا أَوَّلُ وافِدٍ عَلَی العَزیزِ الجَبّارِ یومَ القِیامَهِ وَکِتابُهُ وَأَهلُ بَیتی ثُمَّ اُمَّتی ، ثُمَّ أَسأَلُهُم ما فَعَلتُم بِکِتابِ اللهِ وَبِأَهلِ بَیتی .
ـ حضرت باقر (علیه السلام) فرمود : رسول خدا (ص) فرمود : من نخستین کسی هستم که روز قیامت بر خدای عزیز جبار وارد شوم با کتابش و اهل بیتم ، سپس امتم (وارد شوند) پس از ایشان بپرسم چه کردید با کتاب خدا و اهل بیت من .

پروژه تحقیق پیامبری به نام "هود" تحت word

 پروژه تحقیق پیامبری به نام 'هود' تحت word دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق پیامبری به نام 'هود' تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه تحقیق پیامبری به نام 'هود' تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه تحقیق پیامبری به نام 'هود' تحت word :

‌راویان ، از نظر قدمت ، اعراب را به سه دسته تقسیم کرده اند :
1 ـ اعراب بائده
2 ـ اعراب عاریه
3 ـ اعراب مستعربه
اعراب عاربه ، اقوام بسیاری بودند که از جمله عاد و ثمود را می توان نام برد. قوم عاد ، از نسل « عادین عوص بن ارم » و قوم ثمود از نسل جابربن ارم بودند . و 'ارم' فرزند سام بن نوح است .
سبب نامگذاری ایشان به اعراب بائده ، این است که آنها بر روی زمین ، منقرض گشته است . همچنین قوم ثمود و عاد را به اعراب عاربه ، یعنی اعراب اصیل ، نام می نهند .
راویان ، قوم عاد را به دو دسته تقسیم می کنند : یکی عاد اول و دیگر عاد ثانی .
عاد اول ، از نیرومندترین اقوام روی زمین به شمار می آمده است و قرآن ، بدین موضوع اشارت دارد که : و اهلک عاداً الاولی و ثمود فاما ابقی . نجم 50 ـ 51
خداوند پیامبری به نام 'هود' به سوم قوم عاد ، فرستاد .
از قرآن دانسته می شود که مسکن قوم ' عاد ' در سرزمین احقاف بوده است : و اذکر اذا نذر قومه بالاحقاف . ترجمه : أی رسول یاد آور حال هود ، پیامبر عاد را که قومش را در احقاف ، انذار کرد .
احقاف ، جمع حقف ، به معنی ریگزار است . لیکن ، قرآن محل آن را معین نکرده است . ولی راویان ، معتقدند که مکان احقاف میان یمن و عمان تا حضر موت و شحر است . قوم عاد ، شهری برپا ساختند که نامش ' ارم' بود .
این نام در قرآن نیز آمده است : الم ترکیف فعل ربک بعاد ارم ذات العماد . ' فجر 6 و 7 '
ترجمه : ای رسول ، ندیدی که خدای تو با عاد چه کرد . و نیز قبیله ارم که صاحب قدرت بودند .
باستان شناسان ، بر اساس کاوش های بسیار ، مکان ارم را کوه 'رُم' می دانند . این کوه در 25 مایلی شرقی عقبه قراردارد و در پیرامون این کوه ، آثار پیشین جاهلی ، دیده می شود.
راویان یاد آور می شوند که قوم عاد ، خدایان سه گانه أی را که 'صداء' و 'صمود' و 'هبا' نام داشتند می پرستیدند . این مقدمه کوتاه را بدان سبب آوردیم تا به شرح حال هود پیامبر بپردازیم .
هود ، قوم خود را به سوی خدا فرا می خواند
هود قوم خود را به بندگی خداوند یگانه و ترک پرستش بت فرا می خواند . چه این تنها راه رستگاری و نجات از کیفر روز بازپسین است : والی عاد اخاهم هوداً قال یا قوم اعبدوا لله ما لکم من اله غیره افلاتتقون .
ترجمه : و به سوی قوم عاد ، برادرشان هود را بفرستادیم . به آنها گفت : أی قوم خدا را بپرستید که جز او شما را خدایی نیست . آیا اندرز مرا گوش نکرده و پرهیزکار نمی شوید .
و اذکر اخاد عاد اذا نذر قومه بالاحقاف و قد خلت النذر من بین یدیه و من خلفه الا تعبد وا الا الله انی اخاف علیکم عذاب یوم عظیم . ' احقاف 21 '
ترجمه : یادآور أی رسول ، حال هود ، پیامبر قوم عاد را که چون در سرزمین احقاف ، امتش را وعظ و اندرز کرد و بترسانید و پیش از هود و پس از او هم بسیاری پیامبر ، برای انذار خلق آمدند . باری هود قومش را گفت هرگز جز خدا کسی را نپرستید که من بر شما از عذاب روز بزرگ قیامت می ترسم .
این فراخواندگی ، هنگامی آغاز شد که قوم عاد ، عقیده داشتند که بتان ، شریکان 'الله' بوده و از ایشان در نزد او ، شفاعت کنند . هود به آنها گفت : این پندار شما ، بی پایه است ، زیرا جز خداوند یکتا ، کسی سزاوار پرستش نیست : والی عاد اخاهم هودا قال : یا قوم اعبدوالله ما لکم من اله غیره ان انتم الا مفترون
لیکن ، قبیله عاد ، دعوت هود را نشنیده گرفتند و او را تحقیر نموده و به نادانی و سبک مغزی و دروغگویی ، متهمش ساختند . ولی هود ، این اتهام را از خود ، زدوده و تاکید نمود که فرستاده خداوند جهانیان است و جز اندرز و ارشاد ، منظوری ندارد : قال الملاء الذین کفروا من قومه انا نراک فی سفاهه و انا لنطنک من الکاذبین قال یا قوم لیس بی سفاهه و لکنی رسول من رب العالمین ابلغکم رسالات ربی و انا لکم ناصح امین . ' اعراف 66 تا 68 '

پروژه مقاله برنامه SQL Server تحت word

 پروژه مقاله برنامه SQL Server تحت word دارای 10 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله برنامه SQL Server تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه مقاله برنامه SQL Server تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه مقاله برنامه SQL Server تحت word :

مقادیر قابل قبول انواع داده
مقادیر عددی
مقادیر اعداد صحیح از 63^2- تا1-63^2 bight
مقادیر اعداد صحیح از 31^2- تا 1-31^2 Int
مقادیر اعداد صحیح از 15^2- تا 1-15^2 Smallint
مقادیر اعداد صحیح از 0 تا 255 Tinyint
مقادیر اعداد صحیح با ارزش 0 و 1 bit
مقادیر مقیاس با دقت ثابت شده از 1+38^10 تا 1-38^10 decimal
مقادیر Decimal همچنین می تواند تعریف شود به صورتNumeric ، دامنه مقادیر یکسان می باشد.
مقادیر Monetary (مالی) از 63^2- تا 1-63^2 (مقادیر Money تا 0.0001 از هرواحد دقت دارد). Money
مقادیرMonetary از 3648 . 748 . 214- تا 3647 . 748 . 214 می باشد Smallmoney
(مقادیر Small Monetary تا 0001/0 واحد دقیق می باشد).
مقادیر صحیح شناور (متغیر) از 308+E1.79- تا 308+E1.79 (مقادیر Float فقط تقریبی می باشد) Float
مقادیر صحیح شناور متغیر از 38+E3.40- تا 38+E3.40 می باشند (مقادیر real فقط تقریبی می باشد) real
مقادیر تاریخ و زمان از 1.1753 ژانویه تا 31.9999 دسامبر می باشد datetime
(مقادیر Date Time تا 3 هزارم ثانیه یا 3.33 میلی ثانیه دقت دارد) Smalldatedtime
مقادیر تاریخ و زمان از 1 ژانویه و 1900 تا 6 ژوئن و 2079 می باشد (مقادیرSmalldatetime تا 1 دقیقه دقت دارند)
مقادیر کاراکتری
مقادیر حرفی کدگذاری نشده با طول ثابت با طول حداکثر 8000 حرف می باشد. Char
مقادیر حرفی کدگذاری نشده با طول متغیر با طول حداکثر 8000 حرف می باشد. Varchar
داده کدگذاری شده با طول متغیر با طول حداکثر 1-31^2 (647 . 741 . 073 . 1) حرف می باشد. Text
داده کدگذاری شده با طول ثابت با طول حداکثر 4000 حرف می باشد Nchar
داده کدگذاری نشده با طول متغیر با حداکثر طول 4000 حرف می باشد nvarchar
داده کدگذاری شده با طول متغیر با حداکثر طول 1-30^2 (823 . 741 . 073 . 1) حرف می باشد ntext
مقادیر باینری (1 و 0)
داده باینری با طول ثابت با حداکثر طول 8000 بایت می باشد binary
داده باینری با طول متغیر با حداکثر طول 8000 بایت می باشد Varbinary
داده باینری با طول متغیر با حداکثر طول 1-31^2 (647 . 783 . 147 . 2) بایت می باشد Image
مقادیر دیگر
یک مرجع مبناء برای یک Cursor می باشد (یکCursor یک ماهیتی است که یک مرجع مبناء را برای یک سطر مشخص در یک Result Set نشان می دهد. Cursor
یک شمار واحد پایگاه داده است که به هنگام می شود هر زمانی که یک سطر به هنگام شود. (نوع داده rowversion در نسخه قبلی از Timestamp SQL Server نامیده می شود) rowversion
مقادیری از هر نوع غیر از text ، ntext ، rowversion (timestamp) و sql - variant می باشد. یک معرف واحد کلی GUID می باشد. Uniqveidentifier
guid

Guid که از GloballyUniqueIdentifier گرفته شده، یک مقادیر باینری (1 و 0) 16 بایتی می باشد که هیچ کامپیوتر دیگری در دنیا نخواهد مقدار آن را تولید کند. نوع داده uniqueidentifier برای ذخیره کردن Guids استفاده می شود. SQL Server به طور خودکار مقادیر Guid را از همان راهی که مقادیر Identity ایجاد می شود، فراهم نمی کند. زیرا یک جدول می تواند شامل Guids چندگانه باشد، اما فقط یک Identity منحصر به فرد باشد. اگر چه، تابع NEWID که SQL Server آن را به صورت پیش فرض در نظر می گیرد زمانی که خصوصیات IsrowGuid ، Yes می شود. یک Guid جدید بر خواهد گشت زمانی که سطر قرار داده می شود.
ایجاد کردن ستونهای محاسباتی
علاوه بر اینکه ستونها به طرز ساده اطلاعات را در جداول Underlying و نماها نشان می دهد، همچنین Query تان می تواند شامل ستونهایی باشد که محاسبه شده اند بر اساس داده های Underlying ، توابع SQL Server یا هر ترکیب دوتایی. ستون محاسباتی به وسیله مشخص کردن یک عبارت به عنوان ستون ایجاد می گردد.
ما به عبارات Transact-SQL در Detail در درس 21 The Transact-SQL Language می پردازیم. بنابراین در این تمرین ما فقط یک جفت از عبارات ساده که بر اساس اپراتور الحاق رشته Transact-SQL که دو رشته و تابع GETDATE را که داده ها و زمان سیستم جاری را باز می گرداند اضافه می کنیم.
ایجاد کردن یک ستون محاسباتی با استفاده از قاب Grid
1- قاب SQL را پنهان کرده و قابGrid را به وسیله کلیک کردن دکمه روی نوار ابزار Query Designer نشان می دهیم.

پروژه مقاله رابطه بین زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی با قابلیت ایجاد دانش سازمانی تحت wo

 پروژه مقاله رابطه بین زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی با قابلیت ایجاد دانش سازمانی تحت word دارای 12 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله رابطه بین زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی با قابلیت ایجاد دانش سازمانی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه مقاله رابطه بین زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی با قابلیت ایجاد دانش سازمانی تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه مقاله رابطه بین زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی با قابلیت ایجاد دانش سازمانی تحت word :

چکیده

امروزه بسیاری از مدیران، نقش اساسی دانش را در کسب مزیت رقابتی و دنبال کردن اهداف استراتژیک سازمان درک کرده اند و مدیریت دانش به صورت یک الزام رقابتی در سازمان ها درآمده است. هدف از این پژوهش شناخت و توصیف ارتباط میان زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی و قابلیت ایجاد دانش سازمانی است. بدین منظور یک تست تجربی در شرکت مدیریت تولید برق هرمزگان صورت گرفت که اثبات می کند زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی با قابلیت ایجاد دانش سازمانی رابطه دارد. روش تحقیق حاضر، توصیفی- همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش بالغ بر 180 نفر از کارکنان شرکت مدیریت تولید برق هرمزگان می باشد که از این تعداد، نمونه ای 123 تایی با استفاده از روش نمونه برداری احتمالی نامحدود انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های میدانی استفاده شده است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. داده های پژوهش با استفاده از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی و قابلیت ایجاد دانش سازمانی رابطه وجود دارد.

واژگان کلیدی : مدیریت استراتژیک منابع انسانی، زیرساخت اکتساب، زیرساخت توسعه، زیرساخت تعهد، زیرساخت حفظ، قابلیت ایجاد دانش سازمانی

.1 کارشناس ارشد مدیریت اجرایی گرایش استراتژیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات هرمزگان

1

-1 مقدمه

با ورود به سده بیست و یکم، از نیروی انسانی به عنوان شریک استراتژیک و با ارزش ترین سرمایه سازمان یاد می شود. بدیهی است سرمایه به خودی خود حاصل نمی شود و صرف داشتن آن کفایت نمی کند. [15]بنابراین مدیران بایستی آگاه باشند که چگونه با این عامل استراتژیک برخورد کنند و استفاده هر چه موثرتر از این مزیت رقابتی را بیاموزند. [16] حرکت به سوی جامعه های مبتنی بر دانش مقوله ای است که امروزه در همه جا مورد بحث واقع می شود.سازمان ها نیز در عصر تحولات روز افزون و شتابان، به منظور کسب مزیت رقابتی و جهت ادامه بقا و حیات و مقابله با شرایط متغیر محیطی، به استفاده از ابزارهای مدیریتی نوین، تکنیکها

اصول نو رو آورده اند.[17] ذخیره موجود دانش سازمان به تنهایی برای تضمین اینکه سازمان با تغییرات محیط سازگار گردد ناکافی است. بر این اساس بحث محوری در دیدگاه دانش محور سازمان این است که توانایی سازمان در ایجاد دانش جدید تعیین کننده توانمندی آن در توسعه مستمر منابع موجود و ترکیب آنها با قابلیت های ایجاد مزیت رقابتی پایدار است. [6]از آنجائیکه ایجاد دانش بطور اساسی به دانش

انگیزش افراد در سازمان وابسته است. [7] به نظر می رسد که خط مشی ها و اقدامات سازمانی که منابع انسانی را تحت تاثیر قرار می دهد، یکی از مهمترین عواملی است که قابلیت ایجاد دانش را در سازمان متاثر می سازد. [12] بنابراین بدیهی است که عملکرد منابع انسانی دارای پتانسیل مناسبی برای حرکت سازمان به سمت ایجاد دانش می باشد. پس لازم است جهت استفاده بهتر از تکنولوژی و ایجاد دانش در جهت به کارگیری بهتر منابع در شرکت ها اهتمام بیشتری به مقوله مدیریت استراتژیک منابع انسانی و ایجاد دانش سازمانی نمائیم. در واقع به دلیل محدودیت هایی که در منابع سازمانی وجود دارد سازمان هایی می توانند کاراتر عمل نمایند که دارای استراتژی مناسب در ایجاد دانش و به کارگیری آن باشند.

-2 مبانی نظری تحقیق

اغلب واژه های مدیریت استراتژیک منابع انسانی و استراتژی منابع انسانی به جای یکدیگر استفاده می شوند، اما بین این دو واژه تفاوتی وجود دارد. مدیریت استراتژیک منابع انسانی را می توان به عنوان روشی کلی برای مدیریت کارکنان و هماهنگ با مقاصد سازمان در آینده درنظر گرفت.استراتژی

های منابع انسانی بر مقاصد خاص سازمان، درباره آنچه که باید انجام بشود و تغییری که باید اعمال بشود، تمرکز خواهد کرد. [13] از آنجا که منابع انسانی با ارزش ترین عامل تولید و منبع

راهبردی برای سازمانها محسوب می شود لذا برنامهریزی منابع انسانی جزء برنامهریزی استراتژیک است و سنگ زیربنای برنامهریزی منابع انسانی شناخت مفروضاتی است که تصمیمات در آن اتخاذ می شود و در صورت پیش بینی و قضاوت مناسب، اهداف مورد انتظار تحقق می یابد. [2] ضرورت بهره ور ساختن اطلاعات از یک سو و اولویت خاص دانش که به قول پیتر دراکر نخستین منبع در اقتصاد و تولید مطرح است ، ایجاب می کند که بیشتر به مقوله مدیریت دانش پرداخته شود. زیرا ممکن است در صورت عدم اعمال صحیح مدیریت دانش، تمام دستاوردهای حاصل از دانش را به راحتی نصیب رقبا نماید. بعلاوه تعدیل های خواسته یا ناخواسته نیروی کار که همواره در پس هر بحران سیاسی، اقتصادی و یا اجتماعی گریبان مراکز دانش را نیز می گیرد و همچنین قوانین مربوط به بازنشستگی و بازخریدهای زودتر از هنگام و نقل و انتقال های سریع و وسیع که ناشی از رقابت شدید بخشهای مختلف اقتصادی و صنعتی است نیز به ضرورت اعمال مدیریت دانش قوت می بخشد. [14]

-1-2 مدیریت استراتژیک منابع انسانی

طی دهه های گذشته محققان منابع انسانی توجه خود را روی سوالات مهمی قرار داده اند. اول اینکه چه چیزی باعث می شود تا سازمان ها رویکردی استراتژیک به مدیریت منابع انسانی داشته باشند و استراتژی منابع انسانی چگونه شکل می گیرد؟ و جالب اینکه چه شرکت هایی رویکردی استراتژیک نسبت به مدیریت منابع انسانی دارند؟ آیا رابطه مثبتی بین ویژگی ها و شایستگی های خارجی و داخلی و پذیرش مدیریت استراتژیک منابع انسانی وجود دارد؟ مفهوم اساسی مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر این فرضیه استوار است که استراتژی منابع انسانی موجب ارتقای استراتژی شرکت می شود. از طرفی از آن نیز تأثیر می پذیرد. اگر چنین فرضیاتی را بپذیریم، در نتیجه روائی و اعتبار مفهوم مدیریت استراتژیک منابع انسانی به میزان اعمال آن در سازمان و نتایج حاصله وابسته خواهد شد. این مطلب به معنای توجه به فرآیند مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روش های طراحی استراتژی و وجوه خاص استراتژی منابع انسانی می باشد. [11]زیر ساختهای عمده مدیریت استراتژیک منابع انسانی

2

عبارتند از زیر ساخت تعهد، زیر ساخت اکتساب، زیر ساخت توسعه و زیر ساخت حفظ.[4] اهمیت محیط بعنوان تعیین کننده استراتژی منابع انسانی با
بعضی از مدل ها یکپارچه شده است. بامبرگر و فیلیپس (1991) توسعه مفاهیم مدیریت استراتژیک را پیوند میان سه نقطه محیط، استراتژی منابع انسانی و استراتژی کسب و کار می دانند. [1] سیاست های مدیریت منابع انسانی باید با استراتژی هایش و محیط رقابتی که در آن قرار دارد و با شرایط ناگهانی که کسب و کار با آن رو به رو می شود هماهنگی داشته باشد. [11] استراتژی های منابع انسانی برای معنابخشی به الگوهای تصمیماتی است که در ارتباط با سیاست های منابع انسانی توسط مدیران برای طراحی محیط کاری، انتخاب، آموزش و توسعه، تشویق، انگیزه و کنترل کارگران مورد استفاده قرار می گیرد.[1]

-2-2 دانش سازمانی

قابلیت ایجاد دانش سازمانی- توانایی سازمان برای ایجاد دانش جدید از طریق کارمندان- یکی از منابع نامشهود است که توجه ویژه ای را می طلبد.[3] این قابلیت حیاتی است زیرا به سازمان ها اجازه می دهد تا نوآور باشند؛ بنابراین به آنان کمک می کند تا مزایای استراتژیک خود را در طول زمان حفظ نموده و گسترش دهند. دانش جدید در ذهن افراد ایجاد می شود . اگر سازمان ها مشوق ایجاد دانش جدید هستند باید توزیع و جریان اطلاعات در بین افراد را نیز تشویق کنند. [10] به منظور پا گرفتن مدیریت دانش، سازمان باید مجموعه ای از وظایف و مهارت ها را در زمینه دریافت، توزیع و استفاده از دانش ایجاد کنند. [4] نظریه پردازان سازمانهای یادگیرندهصرفاً بر بعد عملی دانش

تاکید دارند؛ آنها دانش را توانایی یا ظرفیت اقدام اثربخش تعریف می کنند و اطلاعات را داده ای می دانند که ممکن است در اقدام اثربخش به ما کمک کند.[9] به هرحال اگر سازمانها بر مبنای قابلیت ایجاد دانش سازمانی

رقابت کنند، نمی توانند تنها به یک فرد خاص متکی باشند. سازمان ها قادرند تا به سطوح پایدار عملکرد دست یابند به دلیل اینکه آنها می توانند دانش افراد چندگانه را با هم ترکیب کنند و آنها را به شیوه ای که موثرترین روش را برای ایجاد و توسعه دانش جدید ارائه می کنند سازماندهی کنند. سازمانها بیشتر از افراد قابلیت ایجاد دانش را دارند، زیرا آنها یک محیط اجتماعی را به وجود می آورند که مبادله دانش بین افراد را هدایت می کند. [5] سازمانها بطور مستمر دانش جدید را با

ساخت دهی مجدد نگرش ها، چارچوب ها و تعهدات موجود بر مبنایی دائمی ایجاد می کنند. [8] بنابراین دیدگاه دانش محور سازمانی، توانایی ایجاد دانش در نتیجه توانایی جمعی کارکنان برای مبادله و ترکیب دانش و یادگیری از یکدیگر است. [4]

-3 فرضیه های تحقیق

با توجه به روند رو به رشد ایجاد دانش سازمانی در ایران و عدم وجود تحقیقات همزمان بر روی زیرساخت های مدیریت استراتژیک منابع انسانی و قابلیت ایجاد دانش سازمانی، محقق بر آن شد تا در پژوهش حاضر به بررسی روابط میان این متغیرها مبتنی برارتباط میان متغیرهای مکنون بپردازد.

مدیریت استراتژیک منابع انسانی به عنوان یک فعالیت کلیدی در سازمان به انتخاب و پرورش نیروی انسانی کلیدی با سطوح بالای دانش، مهارت و توانایی منجر می شود، بنابراین مزایای استراتژیک زیادی را برای سازمان به دنبال دارد. یکی از مهمترین مزیت های رقابتی در محیط کنونی توانایی ایجاد دانش در سازمان می باشد. با توجه به اینکه دانش جدید معمولا در ذهن افراد متخصص و دارای دانش و مهارت بالا بوجود می آید، بنظر می رسد که میان زیر ساختهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی با قابلیت ایجاد دانش سازمانی ارتباط معناداری وجود داشته باشد که این ارتباط به عنوان فرضیه اصلی این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد.

سازمانها می توانند از طریق برنامه ریزی و ارزشیابی دانش، مهارتها و توانایی های ضروری و استخدام گسترده متقاضیانی که دارای دانش، مهارتها و توانایی های مطلوب هستند، افرادی را جذب سازمان نمایند که عملکرد کاری بالاتر و اثربخش تری را برای سازمان به ارمغان آورند. از آنجائیکه ایجاد و تقویت دانش سازمانی به توانایی ها و مهارتهای افراد وابسته است، به نظر می رسد که هر چه سازمان در جذب افراد با مهارت و دانش عملکرد موفق تری داشته باشد، بتواند زمینه مناسبتری را برای ایجاد دانش در سازمان فراهم نماید. لذا بر اساس آن فرضیه نخست تحقیق شکل گرفت. بدین صورت که:

پروژه تحقیق پیشینه علم تحت word

 پروژه تحقیق پیشینه علم تحت word دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه تحقیق پیشینه علم تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه تحقیق پیشینه علم تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه تحقیق پیشینه علم تحت word :

در تاریخ علم سه دوره مشخص وجود داشته است نخست دوره هزار ساله یونانها دوم دوره پانصد ساله مسلمانان و سوم دوره تجدید علمی اروپاست که از حدود 1500 میلادی آغاز شده است . دوره اول از 600 سال پیش از میلاد مسیح آغاز می شود و تا حدود 400 میلادی داشته است. مکان پیشرفت های علمی در این دوره یونان و مصر و دانشمندان بزرگ آن
فیثا غورس ، افلاطون ، ارسطو و اقلیس و ارشمیدس است در این دوره پایه های ریاضی و منطق بوجود آمد . مطالعه بر طبیعت مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته دوره دوم بعد از 800 میلادی حدود قرن دوم هجری با تاسیس یغداد و بیت الحکمه بوجود آمد و مدت حدود پنج قرن ادامه یافت .
بعد از پیروزی های قتیه بن مسلم باهلی دامنه سیطره اسلام بر سراسر سرزمین ایران از مرزهای شرقی عراق تا دامنه رود سند و فوغان در شرق گسترش یافت و سپس تا ماوراء النهر و نواحی شمالی آن تا سرزمین ترکان قراخانی در ترکمنستان چین که خود در حوزه رودخانه تاریم و دریاچه بالخاش واقع است کشیده شد این ناحیه نخستین موطین ترکان غز بود سپس از ایشان در جانب غرب شمال ترکمنستان ) نخست زیستگاه ترکان قبیاق و سپس ترکان نزد قرار داشت و زیستگاه آنها شمال دریای سیاه و جزیره قرم کریمه بود پس از آنان ترکان بلغاری در جنوب حوزه رود طونه درن سکنی داشتند در سمت شمال آنان ترکان بچکاء شناق بردند سپس ترکان ایغور بودند که در بعضی از متون عربی او یرانقه خوانند شده اند اقوام غز و ایفور به ترتیب در پی هم قرار داشتند تا به مغولان می رسیدند چه زیست گاه مغولان از حوضه ی رودخانه تاریم دریاچه بالکاش (بالخاش)شرع می شود و تا صحرای قومی گپی . مغولستان امتداد یافت و از جانب شرق به دیوار چین سر می کشید سپس چنگیز خان توانست از این دیوار بگذرد و با چنینیان به نبرد بپردازد در شرق سرزمین مغولان اقوام چینی ساکنند که از نژادی دیگرند و تا اقیانوس آرام پراکنده اند اقوام ایرانیانند که نزد عربها به (فرس) مشهورند . از دیر باز تاریخی مفصل داشته اند ایشان تقرین تا رودخانه مرغان پراکنده بودند این رودخانه که مرو یا مرو الروز نیز نامیده می شود در جنوب رود جیحون از شمال به جنوب کشیده شده و به سمت شرق انحنا می پذیرد .

پروژه مقاله تولید سیمان تحت word

 پروژه مقاله تولید سیمان تحت word دارای 82 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله تولید سیمان تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه مقاله تولید سیمان تحت word

فصل اول
ریشه لغوی      
سیمان در صنایع ساختمانی       ..       
تاریخچه      ;       
ساختار سیمان        ;  
ترکیبات شیمیایی سیمان      .   
هیدراسیون سیمان        ;  
حرارت هیدراسیون          
آزمایشهای سیمان        ..  
نرمی سیمان           ;   
گیرش سیمان         
فصل دوم
تولید سیمان         
چهار مرحله اصلی در تولید سیمان پرتلند وجود دارد (روش خشک)
الف- خرد کردن و آسیاب کردن مواد خام        ;    
ب- ترکیب مواد به نسبت مناسب     
ج- پخت مخلوط تهیه شده در کوره (سیستم پخت)  
د- آسیاب کردن محصول سیستم پخت (کلینکر)    .  
فصل سوم
مقدمه        ;   
مواد اولیه        .  
نکته:           ..   
فصل چهارم
چکیده        .   
مقدمه       ..   
تولید خطی با یک محصول و یک فعالیت       
تولید خطی با یک محصول و چند فعالیت    ..  
تولید خطی با چند محصول و چند فعالیت    ..  
تابع تولید سیمان آبیک        ..      
بازگشت به مقیاس      
قابلیت جایگزینی عوامل تولید       ;      
تحولات فنی      ;   
فعالیت        
دامنه تولید      
q = میزان تولید سیمان تن     ..     
تابع هزینه سیمان آبیک        ;      
تابع سود سیمان آبیک        ..  
توابع تقاضای عوامل تولید سیمان آبیک       
تابع تولید کارای سیمان آبیک  
فصل پنجم
افتتاح کارخانه سیمان زنجان        ..  
تولید آزمایشی چقدر طول می کشد؟       .  
چه برنامه ای برای صادرات خود دارید ؟    .  
چه نوع سیمانی تولید می کنید؟        
مواد اولیه آن از کجا تامین میگردد؟       ..  
میزان اشتغال زایی این پروژه عظیم چند نفر بوده است؟..   
سرمایه گذاری پروژه چع بخشی بوده است؟   ;    
شریک خارجی هم داشته اید؟       
برای عرضه در بورس چه اقداماتی انجام داده اید؟       .. 
وضع تولید وعرضه سیمان را در صادرات سیمان
کشور ارزیابی می نمائید ؟     
نظر خودتان را در ارتباط با خروج سیمان از
سبد حمایتی بفرمائید؟         
منابع        

ریشه لغوی

کلمه سیمان از یک لغت لاتین به نام سی‌منت ( cement ) گرفته شده است و ماده ای است که دارای خاصیت چسبانندگی مواد به یکدیگر است و در حقیقت ، واسطه چسباندن است

سیمان در صنایع ساختمانی

در صنایع ساختمانی ، سیمان به ماده ای گفته می‌شود که برای چسباندن مصالح مختلف به یکدیگر از قبیل سنگ و شن ، ماسه ، آجر و غیره بکار می‌رود و ترکیبات اصلی این سیمان از مواد آهکی است. سیمانهای آهکی معمولا از ترکیبات سیلیکات و آلومیناتهای آهک تشکیل شده‌اند که هم به‌صورت طبیعی یافت می‌شوند و هم قابل تولید در کارخانجات سیمان‌سازی هستند

تاریخچه

اگرچه از زمانهای بسیار گذشته اقوام و ملل مختلف به نحوی با استفاده از سیمان در ساخت بنا سود می‌جستند، ولی اولین بار در سال 1824 ، سیمان پرتلند به نام “ژوزف آسپدین” که یک معمار انگلیسی بود، ثبت شد. به لحاظ شباهت ظاهری و کیفیت بتن‌های تولید شده از سیمانهای اولیه به سنگهای ناحیه پرتلند در دورست انگلیس ، سیمان به نام سیمان پرتلند معروف شد و تا به امروز برای سیمانهایی که از مخلوط نمودن و حرارت دادن مواد آهکی و رسی و مواد حاوی سیلیس ، آلومینا و اکسید آهن و تولید کلینکر و نهایتا آسیاب نمودن کلینکر بدست می‌آید، استفاده می‌شود

ساختار سیمان

اساسا سیمان با آسیاب نمودن مواد خام از قبیل سنگ و آهک و آلومینا و سیلیسی که به صورت خاک رس و یا سنگهای رسی وجود دارد و مخلوط نمودن آنها با نسبتهای معین و با حرارت دادن در کوره‌های دوار تا حدود 1400درجه سانتی‌گراد بدست می‌آید. در این مرحله ، مواد در کوره تبدیل به گلوله‌های تقریبا سیاه رنگی می‌شوند که کلینکر نامیده می‌شود

کلینکر پس از سرد شدن ، با مقداری سنگ گچ به‌منظور تنظیم گیرش ، مخلوط و آسیاب شده و پودر خاکستری رنگی حاصل می‌شود که همان سیمان پرتلند است. با توجه به نوع و کیفیت مواد خام ، سیمان با دو روش عمده‌تر و خشک تولید می‌شود، ضمن اینکه روشهای دیگری نیز وجود دارد. البته امروزه عمومـا از روش خشک در تولید سیمان استفاده می‌شود، مگر در مواردی که مواد خام ، روش تر را ایجاب کند، زیرا در روش خشک ، انرژی کمتری برای تولید مورد نیاز است

ترکیبات شیمیایی سیمان

مواد خام مورد مصرف در تولید سیمان در هنگام پخت با هم واکنش نشان داده و ترکیبات دیگری را بوجود می‌آورند. معمولا چهار ترکیب عمده به‌عنوان عوامل اصلی تشکیل دهنده سیمان در نظر گرفته می‌شوند که عبارتند از

سه کلسیم سیلیکات (3O₂=C₃S)

دو کلسیم سیلیکات ( 2CaOSiO₂=C₂S)

سه کلسیم آلومینات (3CaOAl₂O₃=C₃A)

چهار کلسیم آلومینو فریت (4CaOAl₂O₃Fe₂O₃)
که اختصارا اکسیدهای CaO را با C و SiO₂ را با S و Al₂O₃ را با A و Fe₂O₃ را با F نشان می‌دهند. سیلیکاتهای C₃S و C₂S مهمترین ترکیبات سیمان در ایجاد مقاومت خمیر سیمان هیدراته می‌باشند. در واقع سیلیکاتها در سیمان ، ترکیبات کاملا خالصی نیستند، بلکه دارای اکسیدهای جزئی به‌صورت محلول جامد نیز می‌باشند. این اکسیدها اثرات قابل ملاحظه ای در نحوه قرار گرفتن اتمها، فرم بلوری و خواص هیدرولیکی سیلیکاتها دارند

ترکیبات دیگری نیز در سیمان وجود دارند که از نظر وزن قابل ملاحظه نیستند، ولی تأثیرات قابل ملاحظه ای در خواص سیمان دارند که عمدتا عبارتند از: MgO،TiO₂،Mn₂O₃،K₂O،NaO₂، که اکسیدهای سدیم و پتاسیم به نام اکسیدهای قلیایی شناخته شده‌اند. آزمایشها نشان داده است که این قلیائی‌ها با بعضی از سنگدانه‌ها واکنش نشان داده‌اند و حاصل این واکنش باعث تخریب بتن شده است. البته قلیائی‌ها در مقاومت بتن نیز اثر دارند

وجود سه کلسیم آلو مینات (C₃A) در سیمان نقش عمده ای در مقاومت سیمان به جزء در سنین اولیه ندارند و در برابر حملات سولفاتها نیز که منجر به سولفوآلومینات کلسیم می‌شود، مشکلاتی به بار می‌آورد، اما وجود آن در مراحل تولید ، ترکیب آهک و سیلیس را تسهیل می‌کند. میزان C₄AF در سیمان هم در مقایسه با سه ترکیب دیگر کمتر است و تأثیر زیادی در رفتار سیمان ندارند، ولی در واکنش با گچ ، سولفو فریت کلسیم را می‌سازد و وجود آن به هیدراسیون سیلیکاتها شتاب می‌بخشد

مقدار و اندازه واقعی اکسیدها در ترکیبات انواع سیمان ، مختلف است. البته باقی مانده نامحلول نیز که عمدتا از ناخالصی‌های سنگ گچ حاصل می‌گردد، اندازه گیری می‌شود، تا حدود 1,5 درصد وزن در سیمان مجاز است. افت حرارتی نیز که دامنه کربناسیون و هیدراسیون آهک آزاد و منیزیم آزاد را در مجاورت هوا نشان می‌دهد، تا حدود 3 الی 4 در صد وزن سیمان اندازه گیری می‌شود

هیدراسیون سیمان

ماده مورد نظر ما ملات یا خمیر سیمان است که با اختلاط آب و پودر سیمان ماده چسباننده ای می‌شود. در واقع سیلیکاتها و آلومیناتهای سیمان در مجاورت آب محصولی هیدراسیونی را تشکیل می‌دهند که کم‌کم با گذشت زمان ، جسم سختی بوجود می‌آید

دو ترکیب عمده سیلیکاتی سیمان یعنی C₃S و C₂S عوامل عمده سخت شدن سیمان هستند و عمل هیدراسیون روی C₃S سریعتر از C₂S انجام می‌گیرد

حرارت هیدراسیون

همانند هر واکنش شیمیایی ، هیدراسیون ترکیبات سیمان نیز حرارت‌زا است و به میزان حرارتی که در هر گرم از سیمان هیدراته در اثر هیدراسیون در دمای معینی تولید می‌گردد، حرارت هیدراسیون گفته می‌شود و به روشهای مختلفی قابل اندازه گیری است. درجه حرارت و دمائی که در آن عمل هیدزاسیون انجام می‌شود، تأثیر قابل ملاحظه ای در نرخ حرارت تولید شده است دارد

برای سیمانهای پرتلند معمولی ، حدود نصف کل حرارت تا سه روز و حدود 3,4 حرارت تا حدود 7 روز و تقریبا 90 در صد حرارت در 6 ماه آزاد می‌شود. در واقع حرارت هیدراسیون بستگی به ترکیب شیمیایی سیمان دارد و تقریبا برابر است با مجموع حرارتهای ایجاد شده یکایک ترکیبات خالص سیمان ، اگر به صورت جداگانه هیدراته شود

هر گرم از سیمان تقریبا 120 کالری حرارت آزاد می‌کند. چون هدایت حرارتی بتن کم است، لذا حرارت می‌تواند به‌عنوان یک عایق حرارتی عمل نماید. از طرف دیگر حرارت تولید شده بوسیله هیدراسیون سیمان می‌تواند از یخ زدن آب در لوله‌های موئین بتن تازه ریخته شده جلوگیری نماید. بنابراین آگاهی به خواص حرارت‌زایی سیمان می‌تواند در انتخاب نوع مناسب سیمان برای هدف مشخصی مفید باشد

همانطور که گفته شد، نقش اصلی در مقاومت سیمان C₃S و C₂S ایفا می‌کنند و C₃S در 4 هفته سنین اولیه و C₂S پس از آن مقاومت سیمان را ایجاد می‌کنند. نقش این دو ترکیب در مقاومت سیمان پس از یک سال تقریبا مساوی می‌شود

آزمایشهای سیمان

به لحاظ اهمیت کیفیت سیمان در ساختن بتن ، معمولا تولید کنندگان ، آزمایشهای متعدد و استاندارد شده ای را برای کنترل کیفیت سیمان انجام می‌دهند و بعضا نیز مصرف‌کنندگان برای اطمینان خاطر ، خواص سیمان تولید شده را از کارخانجات درخواست می‌کنند و گاها نیز آزمایشهایی انجام می‌دهند. خواص فیزیکی سیمان عمدتا عبارتست از نرمی سیمان ، گیرش سیمان ، سلامت سیمان و مقاومت سیمان

 

نرمی سیمان

از آنجا که هیدراسیون از سطح ذرات سیمان شروع می‌شود، مساحت تمامی سطح سیمان موجود در هیدراسیون شرکت دارند. بنابراین نرخ هیدراسیون بستگی به ریزی سیمان دارد و مثلا برای کسب مقاومت سریعتر نیز به سیمان نرم تر یا ریزتر می‌باشد. اما باید توجه داشت که همیشه یک سیمان نرم از نظر اقتصادی و فنی مقرون به صرفه نیست، زیرا هزینه آسیاب کردن و اثرات بیش از حد نرم بودن سیمان بر خواص دیگر آن مانند نیاز بیشتر به گچ برای تنظیم گیرش ، کارآیی بتن تازه و سایر موارد نیز باید مد نظر باشد

نرمی یکی از خواص عمده سیمان است که معمولا در استانداردها با سطح مخصوص تعیین می‌شود (m²/kg). روشهای متداول و متفاوتی برای تعیین نرمی سیمان در دنیا بکار گرفته می‌شود. استاندارد ملی ایران به شماره 390 تعیین نرمی سیمان را مشخص می‌کند

گیرش سیمان

کلمه گیرش برای سفت شدن خمیر سیمان بکار برده می‌شود، یعنی تغییر وضعیت از حالت مایع به جامد. گیرش به‌علت هیدراسیون C₃S و C₂A با افزایش دمای خمیر سیمان اتفاق می‌افتد. گیرش اولیه مربوط به افزایش سریع دما و گیرش نهایی مربوط به دمای نهایی است. مدت زمان گیرش سیمان با افزایش درجه حرارت کاهش می‌یابد، ولی آزمایش نشان داده است که در دمای حدود 30 درجه سانتی‌گراد ، اثر معکوس را می‌توان مشاهده نمود. در درجات حرارت پائین ، گیرش سیمان کند می‌شود

تولید سیمان

براساس طبقه‌بندی بین المللی ، صنعت سیمان جزء گروه صنایع کانی غیر فلزی محسوب می‌شود

اصولا” سه روش برای تولید سیمان وجود دارد : 1- روش تر 2- روش نیمه‌تر 3- روش خشک

نوع این روشها بستگی به مواد خام ورودی به کوره از نظر غلظت و میزان آب اضافه شده به آنها دارد . مهمترین و پرکاربردترین روش تولید سیمان در جهان روش خشک است . سیستم پخت اکثر کارخانه‌های سیمان کشور ما نیز بر این روش استوار است

در فرآیند نخست (تر) مواد خام بطور مرطوب به داخل کوره تغذیه می‌گردد . در فرآیند تولید سیمان به صورت خشک ، مواد خام خشک ، آسیاب شده و به صورت پودر خشک به درون کوره تغذیه می‌شود . در فرآیند نیمه‌تر مواد خام ابتدا بصورت خشک آسیاب شده و سپس گویچه‌های حاصله به درون کوره تغذیه می‌شود

خط تولید سیمان از معدن شروع و به بارگیرخانه و بسته‌بندی سیمان خاتمه می‌یابد . در تولید سیمان به روش خشک نخست مواد خام و اولیه نظیر سنگ آهک ، خاک رس ، مارل (خاک آهکدار) ، سنگ گچ ، سنگ آهن و سنگ سیلیس از معادن استخراج می‌گردند . در استخراج موادی نظیر سنگ آهک ، سنگ آهن و سنگ گچ نیاز به چال‌زنی و ایجاد انفجار بوسیله دینامیت و مواد منفجره است . موادی نظیر خاک رس و مارل (خاک آهکدار) نیاز به چال‌زنی و انفجار ندارند و صرفا” از بولدوزرها و یا دستگاههای مشابه جهت دپو کردن مواد استفاده می‌شود

چهار مرحله اصلی در تولید سیمان پرتلند وجود دارد (روش خشک) :

 

پروژه مقاله اسطوره اقتصاد بدون نفت تحت word

 پروژه مقاله اسطوره اقتصاد بدون نفت تحت word دارای 6 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله اسطوره اقتصاد بدون نفت تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه مقاله اسطوره اقتصاد بدون نفت تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه مقاله اسطوره اقتصاد بدون نفت تحت word :

اسطوره اقتصاد بدون نفت

زیان‌های درآمد آسان‌یاب نفتی برای کشور‌های صادرکننده نفت‌خام، موضوعی کم و بیش شناخته شده است. این زیان‌ها را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد: نخست خسران ناشی از آنچه به عنوان بیماری هلندی نامیده می‌شود و دوم تقویت سیطره دولت بر کل اقتصاد. منظور از بیماری هلندی این است که با افزایش درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات مواد خام، پول ملی در برابر ارز‌های خارجی تقویت شده و باعث کاهش صادرات سایر کالا‌ها و نیز افزایش واردات می‌شود و از

این طریق روی رونق اقتصاد ملی تاثیر منفی می‌گذارد. این پدیده در سال‌های 1970میلادی در اقتصاد هلند که صادرات گاز آن افزایش یافته بود، شناسایی شد و اقتصاددانان عنوان بیماری هلندی به آن دادند. هر زمان که درآمد‌های نفتی در کشور ما افزایش چشمگیری پیدا کرده، عملا ما گرفتار این بیماری شده‌ایم. آخرین مورد، همین شش سال گذشته است که به علت افزایش درآمد‌های نفتی، قیمت ریال نسبت به ارز‌های خارجی، به رغم وجود نرخ‌های تورم دورقمی در این سال‌ها، تثبیت شده و در نتیجه اقتصاد ملی در یک مورد بارز بیماری هلندی گرفتار آمده است.

اما زیان دوم و شاید مهم‌تر و پیچیده‌تر از اولی این است که درآمد آسان‌یابی که به راحتی در اختیار دولت قرار می‌گیرد، وزن اقتصادی دولت را در جامعه افزایش می‌دهد و دولتی‌تر شدن اقتصاد ملی را آسان‌تر می‌سازد. این پدیده از سال‌های دور، در کنار عوامل دیگری، اقتصاد ایران را به طور فزآینده در دام یک اقتصاد

دولتی ناکارآمد گرفتار کرده است. دولت با تکیه بر این درآمد‌های به ظاهر مستقل از مالیات، از یکسو شبکه‌های سلطه دیوان‌سالارانه خود را گسترده‌تر کرده و از سوی دیگر، در انواع فعالیت‌های اقتصادی که هیچ ربطی به وظایف اصلی دولت ندارد سرمایه‌گذاری نموده و در نتیجه مانع رشد بخش خصوصی و موجب اتلاف گسترده منابع شده است. در کشور ما، همانند اغلب کشور‌های در حال توسعه صادرکننده نفت، درآمد‌های نفت خام صادراتی به عنوان ابزاری برای دولتی‌تر

شدن هرچه بیشتر اقتصاد و در نتیجه وسیله‌ای برای ناکارآمد کردن کل ساختار اقتصادی عمل کرده است. به سخن دیگر، مساله، در خود درآمد‌های نفتی نیست بلکه در چگونگی استفاده از آن است. غفلت از این موضوع اساسی موجب اسطوره‌سازی‌های اسفباری درباره اقتصاد بدون نفت شده است.

در جریان ملی کردن صنعت نفت و پس از آن، برخی طرفداران دکتر مصدق این موضوع را مطرح کردند که گویا نفت وسیله نفوذ و سیطره بیگانگان بر کشور بوده و در نتیجه باعث بدبختی مردم و فلاکت اقتصاد ملی از این طریق شده است. شعار اقتصاد بدون نفت به این معنا مطرح شد که از درآمدهای صادراتی نفت صرفنظر شود و تولید، صرفا برای مصرف داخلی صورت گیرد. این گونه شعارها البته برای عوام جذابیت دارد، اما در عمل گرهی از مشکلات نمی‌گشاید.

بر خلاف آنچه برخی مدعیان گفته‌اند دولت دکتر مصدق هیچ استراتژی برای اقتصاد بدون نفت طراحی نکرده بود و تنها پس از تحریم خرید نفت ایران در بازارهای بین‌المللی بود که سخن از اقتصاد بدون نفت رانده شد.

به عبارت دیگر، اقتصاد بودن نفت یک عمل انجام شده بود و نه یک استراتژی از پیش طراحی شده. نتیجه این «اقتصاد بدون نفت» برای مردم و دولت ملی دکتر مصدق بسیار اسفبار بود و در واقع با دامن زدن به نارضایتی‌ها به سقوط دولت مصدق کمک کرد.

اما شاید فراتر و مهم‌تر از وقایع سیاسی آن سال‌ها، تبعات اقتصادی قانون ملی شدن صنعت نفت بود که در هیاهوی سیاسی طرفداران و مخالفان دکتر مصدق از نظرها پوشیده‌ ماند. ملی کردن، در واقع اصطلاح دیگری برای بیان مفهوم دولتی کردن است. با دولتی شدن صنعت نفت راه برای نفتی‌تر شدن هر چه بیشتر اقتصاد ایران بازتر شد. اگر پیش از این دولت از فعالان صنعت نفت بهره مالکانه و مالیات می‌گرفت، از این پس می‌توانست خود به عنوان بنگاه‌دار، درباره کل

عملکرد صنعت نفت و درآمدهای آن تصمیم‌گیری نماید. این در واقع مسیری بود که صنعت نفت به تدریج اما با قاطعیت دنبال کرد. طنز تاریخ این بود که با اسطوره اقتصاد بدون نفت واقعیت اقتصاد نفتی بنا شود.

پروژه بررسی سیستم آتشباری نانل در معادن تحت word

 پروژه بررسی سیستم آتشباری نانل در معادن تحت word دارای 95 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه بررسی سیستم آتشباری نانل در معادن تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه بررسی سیستم آتشباری نانل در معادن تحت word

فصل اول: مواد منفجره مصرفی در معادن
1-1- مقدمه
1-2- باروت
1-3- آنفو (ANFO)
1-4- آنفوی مقاوم درمقابل آب (Akvanol)
1-5- آنفوی سنگین (Heavu ANFO)
1-6- مواد منفجره ژله ای (Slurry)
1-7- مواد منفجره امولسیون (Emulsion)
1-7-1- امولیت (Emulite)
1-8- امولان (Emulan)
1-9- دینامیت (Dynamite)
فصل دوم: عوامل انفجاری
2-1- مقدمه
2-2- فتیله اطمینان (Safety Fuse)
2-2-1- آتشکاری با فتیله اطمینان و چاشنی
2-2-2- مزایا و معایب فتیله اطمینان
2-2-2-1- مزایا
2-2-2-2- معایب
2-3- فتیله انفجاری (Detonating Cord)
2-3-1- مزایا و معایب فتیله انفجاری
2-3-1-1- مزایا
2-3-1-2- معایب
2-4- چاشنی برقی
2-4-1- مزایا و معایب آتشباری برقی
2-4-1-1- مزایا
2-4-1-2- معایب
2-5- سیستم هرکودت (چاشنی گازی)
2-5-1- مزایا و معایب سیستم هرکودت
2-5-1-1- مزایا
2-5-1-2- معایب
2-6- سیستم نانل
2-6-1- مزایای سیستم نانل
2-7- پرایمر
2-8- بوستر
2-9- تأخیر و نقش آن در پارامترهای انفجار و خردشدگی سنگها
فصل سوم: بررسی سیستم نانل و استفاده از آن در چند معدن
3-1- مقدمه
3-2- فرآیند ساخت نانل
3-3- اجزاء تشکیل دهنده واحد نانل
3-3-1- تیوپ نانل
3-3-2- چاشنی
3-3-3- رابط
3-3-4- استارتر
3-3-5- برچسب مشخصات نانل
3-3-6- گیره
3-4- آزمایشهای انجام شده در روی تیوپ نانل
3-4-1- بررسی مقاومت تیوپ نانل
3-4-2- حساسیت در مقابل عوامل شیمیایی
3-5- انواع چاشنی نانل
3-5-1- چاشنی NONLE GT/MS
3-5-2- چاشنی NONEL GT/T
3-5-3- چاشنی NONEL UNIDET
3-6- انواع رابط
3-6-1- رابط نوع UB
3-6-2- رابطهای نوع UNIDET
3-6-3- رابط خوشه ای
3-7- تحلیل مراحل آتشباری با نانل
3-7-1- اتصالات با استفاده از رابط UB
3-7-2- اتصال تیوپ نانل به فتیله انفجاری (کرتکس)
3-7-3- اتصال توسط رابط خوشه ای
3-8- آتش کردن مدار نانل
3-8-1- ماشین انفجار دستی HN
3-8-2- ماشین انفجار پنوماتیک از راه دور PN
3-8-3- انفحار با چاشنی الکتریکی
3-9- چند نمونه از نحوه اتصال مدار با استفاده از چاشنی و رابط های نانل
3-9-1- مدار انفجار کوچک پلکانی
3-9-2- مدار انفجار بزرگ پلکانی
3-9-3- انفجار جهت حفر ترانشه
3-9-4- اتصال با استفاده از رابط های NONEL UNIDET برای معادن روباز
3-9-5- اتصال با استفاده از رابط های NONEL UNIDET برای حفر ترانشه
3-9-6- آتشباری تونل
3-10- استفاده نانل برای آتشباری معدن ماگما سوپریور سوپریور آریزونا
3-10-1- آزمایش نانل در حفر راهروها
3-10-2- آزمایش نانل در کارگاههای استخراج معدن ماگما سوپریور
3-10-3- تاثیرات خرجگذاری نانل و بهم بستن آن
3-11- استفاده از نانل برای آتشباری معدن طلای هارمونی
3-12- استفاده از نانل در معدن گل گهر

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و نتایج بدست آمده از استفاده نانل
4-1- معدن ماگما سوپریور
4-1-1- چال منفجر نشده (Misfire)
4-1-2- مطالعه زمانی
4-1-3- استاندارد کردن الگوی حفاری
4-1-4- نتایج بدست آمده از استفاده نانل در معدن ماگما سوپریور
4-2- معدن طلای هارمونی
4-2-1- نتایج بدست آمده از بکارگیری سیستم نانل در معدن طلای هارمونی
4-3- معدن گل گهر
4-4- مراحل قبل از خرج گذاری
4-5- هنگام خرجگذاری
4-6- وصل کردن مدار
4-7- کنترل اتصالات
4-8- مهلت نگهداری در انبار
4-9- محصولات آسیب دیده
4-10- نتایج
فهرست منابع
پیوست

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه بررسی سیستم آتشباری نانل در معادن تحت word

منابع خارجی:

1-     Peter p. Harvy; “THE USE ON NONEL PRIMADETS FOR BLASTING INITION AT THE MAGMA SUPRIOR MINE , SUPRIOR ARIZONA” Southwest Regional Bickford , co. las vegas, Nevada (1978)

2-     K F EICK- General Managager; “Harmony Gold Mining Company Limited, Virginia , Orange Free State Republic Of South Africa (1990)

3-     Charles M. Curtin; “NONEL PRIMADETS SAFETY AND SIMPLICITY IN A WORLD OF ELECTRICAL HAZARDS” Manager Of Sales Development Ensing Bickford Company Simsbury , Connecticut (1976)

4-     Nitro Nobel; “NONEL User’s Manual”

5-     Nitro Nobel; “Plantes for NONEL Detoneator”

6-     Nitro Nobel; “Product Catalogue” (1993)

منابع داخلی:

7- استوار، رحمت الله: آتشکاری در معادن (شناخت مواد منفجره حفرچال ، خرجگذاری) انتشارات دانشگاهی صنعتی امیرکبیر ، چاپ سوم (1375)

8- استوار، رحمت الله: آتشکرای در معادن (تئوریهای انفجار ، معادن روباز ، حفر تونل) انتشارات دانشگاهی صنعتی امیرکبیر، چاپ اول (1378)

9- استیک- الفسون مترجم: محمدی، محمدعلی: فن اوری مواد منفجره در ساختمان و معدن، شرکت خدمات استخراج و آموزش معادن ایران (1377)

10- فرامرزی: علرضا؛ بررسی مواد منفجره مصرفی در مجتمع مس سرچشمه وتحلیل نتایج انفجار پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه کرمان (1377)

11-افشار، جمشید؛ یادداشت ها و تجارب شخصی در بخش انفجار معدن گل گهر

12- یادداشت ها و تجارب شرکت خدمات استخراج و آموزش معادن ایران نماینده رسمی نیترونوبل سوئد

چکیده

این پروژه عنوان بررسی سیستم آتشباری نانل را به خود اختصاص داده است. ابتدا مواد منفجره صنعتی (مواد منفجره معمول در معادن) بطور مختصر شرح داده شده است و از آنجا که اکثر مواد منفجره مورد استفاده در کارهای معدنی از حساسیت پایینی برخودارند، عوامل انفجاری مورد بررسی قرار گرفته اند. مقایسه انجام گرفته بین عوامل انفجاری، نشان دهنده این است که سیستم نانل دارای برتری هایی نسبت به دیگر عوامل می‎باشد. شرح کامل جزییات این سیستم بدنه اصلی این پروژه را تشکیل می‎دهد. بدنبال بررسی این سیستم، شرح نتایج بدست آمده از استفاده نانل در معدن مس ماگما سوپریور، سوپریور آریزونا، معدن طلای هارمونی و معدن سنگ آهن گل گهر ارائه شده است

فصل اول: مواد منفجره مصرفی در معادن

1-1- مقدمه

در اوایل قرن هفدهم باروت سیاه تولید گردید و برای لق کردن سنگ در صنعت معدن، انفجار جایگزین روش اصلی یعنی حرارت دادن  شد. با ورود به قرن هیجدهم باروت بطور گسترده ای در کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار گرفت تا زمانی که ویلیام بیکفورد انگلیسی فتیله اطمینان را در سال 1831 به ثبت رساند. این فتیله یک وسیله مطمئن و ایمن برای آتش زدن باروت در اختیار آتشکاران قرار گرفت

درسال 1846، اسکانیوسوبره رو که یک ایتالیایی بود نیتروگلیسیرین را کشف کرد. آلفرد نوبل برای ایمن کردن نیتروگلیسیرین به هنگام حمل و نقل در سال 1867 آنرا جذب Kieselguhr (نوعی خاک دیاتومه) کرد که نه تنها سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین را جذب می کرد بلکه از حساسیت آن نسبت به ضربه می کاست و پس از خمیر شدن و شکل گرفتن به صورت فشنگ در داخل کاغذ پیچانده می شد بدین ترتیب دینامیت اختراع شد

آلفرد نوبل در سال 1875، نیتروگلیسیرین حل کرد و بدین ترتیب ژلاتین انفجاری (نوعی دینامیت) که مخلوطی ژلاتینی شکل از 92% نیتروگلیسیرین و 8% نیتروسلولز بود ساخت. و در سال 1879 از مخلوط کردن نیترات سدیم و سایر مواد به ژلاتین انفجاری مواد منفجره ضعیفتر بدست آمد. در سال 1920، نیتروگلیکول به دینامیت اضافه شد که نقطه انجماد آن را بطور قابل ملاحظه ای پایین آ‎ورد

در سال 1956، آنفو (نیترات آمونیوم و گازوئیل) وارد بازار آمریکا شد. در سال 1985 نیترونوبل، آنفوی جدیدی را که مقاومت بیشتری در برابر آب داشت به نام Akvanol عرضه کرد

و در سال 1960، اسلاری و مواد منفجره با گرانروی بالا تولید شدند  ودر سال 1970 امولسیونهای انفجاری (امولیت) و در سال 1980، آنفوی تقویت شده جدید (امولان) تکمیل و عرضه شدند که تحول جدیدی را در چالهای آبدار بوجود آوردند. (9)

مواد منفجره صنعتی را به دسته های زیر تقسیم گردیده اند: (7)

1-   مواد منفجره دانه ای مثل باروت و نیترات آمونیوم

2-   مواد منفجره ژله ای

3-   دینامیت ها

 1-2- باروت

باروت  مخلوطی مکانیکی از نیترات سدیم یا پتاسیم زغال و گوگرد است. در حالی که هیچکدام از آنها ماده منفجره نیستند. باروت از مواد منفجره کند سوز است و سرعت سوختن آن در مقایسه با مواد منفجره قوی خیلی کمتر از آنهاست. ترکیب انواع باروت در جدول (1-1) آمده است

جدول (1-1): ترکیب انواع باروت (7)

مواد ترکیبی

درصد ترکیبی در دو نوع A و B

A

B

نیترات پتاسیم

-

نیترات سدیم

-

زغال

6/

5/

گوگرد

4/

5/

حساسیت به ضربه و سرعت سوختن باروت نیترات سدیم دار (B) کمتر از باروت نیترات پتاسیم دار (A) است. ازدیاد زغال سبب کمتر شدن سرعت سوخت می‎شود. مقدار رطوبت کمتر از 2% و تغییر مختصر گوگرد اثری در سرعت سوختن باروت ندارد. باروت درفضای باز با سرعت 1cm/sec می سوزد و چنانچه شرایط سوختن سریع فراهم شود سرعت سوختن آن به 450m/sec می رسد. باروت را می‎توان به صورت فله در چال ریخت یا به صورت فشنگهای ساخته شده به شکل استوانه مصرف کرد. (7)

1-3- آنفو (ANFO)

آنفو حروف اول کلمات (Ammonium Nitrate Fuel Oil) به معنی مخلوط نیترات آمونیوم و سوخت مایع است. نیترات آمونیوم در اکثر مواد منفجره بعنوان اکسید کننده مصرف دارد

آنفو به علت ارزانی و ایمنی زیاد بمقدار وسیعی در کارهای معدنی مصرف می‎شود. بطور کلی آنفو شامل 94% نیترات آمونیوم است که دانه های آن با مواد ویژه ضد کلوخه شدن (Anticake) پوشیده شده و 6% سوخت مایع هم جذب آن  گردیده است

در پیرامون مواد ضد کلوخه شدن باید گفت که این مواد از این جهت به نیترات آمونیوم افزوده می‎شود که اولا از بهم چسبیدن دانه های نیترات و کلوخه شدن آنها جلوگیری نماید و در مرحله بعد باعث گردد که دانه های نیترات آمونیوم از استحکام کافی در برابر تغییرات درجه حرارت و تغییرات درصد رطوبت برخوردار شوند

البته لازم به ذکر است که میزان افزودن مواد ویژه ضد کلوخه شدن باید به اندازه ای باشد که روی جذب گازوئیل اثر منفی نگذارد. حساسیت آنفو به انفجار مربوط به ترکیب، خواص فیزیکی ، ابعاد دانه ها و وزن مخصوص آن می‎باشد. سرعت انفجار آنفو با ازدیاد قطر خرج اضافه می‎شود و به حداثر 4300m/sec در قطر 13cm می رسد. محصور بودن نیز سرعت انفجار آنفو را بالا می‎برد ماکزیمم انرژی از انفجار آنفوزمانی است که مقدار سوخت به 7/5 % برسد. اضافه کردن فلزات سوختی نظیر آلومینیوم سبب ازدیاد انرژی آنفو می‎باشد

آنفو دارای مقاومت بسیار ضعیفی در برابر آب است. بنابراین در چالهایی که آب وجود داشته باشد آنفو را درون بسته های پلاستیکی ریخته و سپس درون چال فرستاده می‎شود. ایجاد دود نارنجی قهوه ای پس از انفجار، نشانه فاسد شدن آنفو به وسیله آب است که باید آنفو را درون کیسه های پلاستیکی بهتر بسته بندی کرد و یا از محصولات مقاوم در برابر آب استفاده نمود. معمولاً اختلاط نیترات آمونیوم و سوخت با نسبتهای مورد نظر در سر چال در کامیونهای ویژ ه خرجگذاری صورت می‎گیرد و به داخل چال پمپ می‎شود. (7)

1-4- آنفوی مقاوم در مقابل آب (Akvanol)

همانطور که اشاره شد یکی از مشکلات اصلی آنفو هنگام استفاده مقاومت ضعیف آن در برابر آب است. شرکت نیترونوبل، آنفوی مقاوم در برابر آب با عنوان تجارتی آکوانول (Akvanol) عرضه کرده است. آکوانول ازترکیب نیترات آمونیوم بخصوص وسوخت نفت (گازوئیل) ساخته می‎شود. و درمجموع وقتی که در معرض آب قرار گیرد شکل ژل به خود می‎گیرد. خاصیت آکوانول در آب بستگی به توانایی غلیظ شدن عوامل جهت تورم و تشکیل ژل دارد. خرجگذاری آکوانول ترجیحا در دل  چال با ماشین خرجگذار از انتها تا سر چال انجام می‎گیرد. (9)

 

پروژه مقاله در مورد نقشه برداری زمینی و زیرزمینی تحت word

 پروژه مقاله در مورد نقشه برداری زمینی و زیرزمینی تحت word دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه مقاله در مورد نقشه برداری زمینی و زیرزمینی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه مقاله در مورد نقشه برداری زمینی و زیرزمینی تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه مقاله در مورد نقشه برداری زمینی و زیرزمینی تحت word :

نقشه برداری زیر زمینی:
نقشه برداری زیر زمینی که در غرب آن را با کلمه لاتین UNDER ground surveying می‌شناسند، شاخه ای از رشته مهندسی نقشه برداری است که شامل طراحی تونل، عملیاتهای اجرا و هدایت ، حفاری و بلاخره برداشت فضاهای موجود طبیعی و مصنوعی زیر زمین به منظور تهیه نقشه از آنها با توجه به شرایط خاص نقشه برداری در زیر زمین می باشد. در اهمیت نقشه برداری و پیشرفتهای آن می توان به ایجاد تونل زمینی در زیر دریایی دانش که ارتباط بین پاریس و لندن را بر قرار کند اشاره کرد. 

در کل منظور از نقشه برداری زیر زمینی کلیه عملیات و محاسبات نقشه برداریست که برای تعیین موقعیت و حدود و مشخصات عوارض در زیر سطح زمین به کار می روند.عوارضی که موضوع این برداشت قرار می گیرند عبارتند از : چاه ها ، دالان ها یا راهروهای زیرزمینی – غارهای زیرزمینی که ممکن است به صورت انبار یا پناهگاه مورد استفاده قرار گیرند – تونل ها- معادن و منابع زیرزمینی و غیره. برای دسترسی به منابع در معدن غالباً باید به وسیله چاه ها و راهروها از سطح زمین به محل آن ها دست یافت. برای عبور کابل های برق و آبرسانی نیز از راهروهای زیرزمینی استفاده می شود. نقشه برداری زیر زمینی شامل موارد زیر می باشد:
1-. طراحی (deign) در مرحله شروع پروژه

2-اجرای عملیات حفاری (unearth control) هدایت تونل را بر عهده دارد.
3-تهیه نقشه برداری از زیر زمین
اصطلاحات نقشه برداری زیر زمینی:
1- زیر زمین (UNDER ground): در اصطلاح عام به عوارض قابل دسترسی و یا طبیعی در داخل زمین می گویند.
2-معدن (MINE): مجموعه تاسیسات زمینی و دانالهای زیر زمین که به منظور هدف خاصی احداث شده را معدن گویند. اصطلاحا به محل تجمع مواد معدنی نیز معدن می گویند.
3-گالری( Gallery ): به دانالهای افقی زیر زمینی که از یک طرف به منظور خاصی مسدود است و خود یکی از راههای ورود به زیر زمین به شمار می رود گالری می گویند که به سه نوع (اکتشافی، آماده سازی، اصلی و فرعی )وجود دارد.
4- تونل (tunnel ): دالان عبوری عریضی است که از دو طرف باز می شود و به انواع (افقی، مایل، مارپیچ، موجود می باشد.

5- چاه (shaft): گالری قائمی که از راههای ورود به زیر زمین به شمار می رود و مقطع آن ممکن است دایره که در اروپا و آسیا مرسوم است )و یا مستطیل که در آمریکا مرسوم است باشد.
6- رمپ (Ramp):رمپ یا شیب گذر، تونل شیب داری است که برای اتصال بین ط

بقات مختلف معدن به کار می رود اصطلاحا به آن بالارو یا پایین رو (دوبل ) نیز می گویند.
7- گمانه (soundage): عبارت است از چاه کم قطر و عمیقی که برای نمونه برداری از لایه های زمین و جهت دادن به امتداد حفاری از آن استفاده می شود و در نوع (اکتشافی، و راهنما) موجود می باشد.
8- حفاری: پیشروی در امر گود برداری زیر زمین که به وسیله ماشینهای حفاری و یا اکتشافی انجام می شود را گویند.

شرایط خاص نقشه برداری در زیر زمین:

1- تاریکی و عدم نور کافی و محدودیت در استفاده از وسایل روشنایی برای معادن

ی که گازهای اشتعال‌زا تولید می کنند.
2- محدودیت فضا و در نتیجه محدود شدن کنترلهای نقشه برداری و کم شدن درجه آزادی و دقت کار
3- امکان تخریب و ریزش تونل در صورت عدم پوسته گیری در زیر زمین
4- امکان سقوط در چاه و یا فرو رفتن در زمینهای سست
5- وجود گازهای خفه کننده ناشی از مواد معدنی
6- ورود آبهای سطح الارضی به زیرزمین
7- اختلالات مغناطیسی ناشی از مواد آهنی در زیر زمین و مشکلات کار با قطب نما
8- وجود جریانات هوا در داخل تونل و به هم زدن تعادل شاقولهای آویزان در تونل
9- تکانها و لرزشهای زیر زمینی ناشی از عملیات حفاری ( آتش کاری) و مشکل به هم خوردن تراز دستگاههای نقشه برداری
و جا به جا شدن ایستگاهها
10- کار نکردن دستگاههای مخابراتی مثل بی سیم و موبایل و همچنین گیرنده های GPS در زیر زمین
11- سختی کار

روشهای کلی نقشه برداری زیر زمینی:
1- روشهای نقشه برداری زمینی و ژئودزی که در 90 درصد پروژه ها از این روش استفاده می شود.
2- روشهای فتوگرامتری( برد کوتاه ) که در مقطع برداری و کارهای دقیق از آن استفاده می شود.
3- روشهای هیدروگرافی: برای معادن و تونلهای آبی که امکان نقشه برداری زمینی وجود ندارد.

هماهنگی بین برداشت های زیرزمینی و نقشه برداری سطحی
نقشه برداری در روی زمین یا نقشه برداری سطحی از امکانات زیادی برخوردار است که در زیرزمین وجود ندارد. بنابراین پس از آماده شدن طرح ، باید مختصات نقاط دهانه تونل ها ، راهروها و چاه ها را نسبت به شبکه ای از نقاط کنترل مسطحاتی و ارتفاعی در سطح زمین مشخص نمود. یعنی قبل از اقدام به عملیات در زیرزمین یک نقشه برداری سطحی در حوزه عملیات لازم است و این نقشه برداری سطحی باید شامل نقاط ارتفاعی نیز باشد.دیدیم (مثلث بندی ، پیمایش و به خصوص از روش های شبیه به آنچه در تقویت طول پایه دیدیم) استفاده می گردد.
برداشت در زیرزمین
منطقه عمل را در زیرزمین معمولاً راهروهای کم عرض – چاه های قائم یا مایل – تونل ها و بلاخره مراکز فعال معدن تشکیل میدهند که معمولاً کم وسعت بوده و وجود ماشین آلات – کابل ها – جریان آب و غیره این محدودیت را زیاد می کند به طوریکه به هیچ وحه نمی توان برای تشکیل کانواهای مسطحاتی یا ارتفاعی از یک مثلث بندی خوب استفاده کرد و معمولاً باید از پیمایش

استفاده کنیم.
در نقشه برداری زیرزمینی با 3 نوع اندازه گیری : فاصله ، زاویه و اختلاف ارتفاع سرو کار داریم و محدود بودن دید و کوتاه بودن پهلوهای پیمایش ما را مجبور می کند تا در اندازه گیری ها به دنبال دقت خیلی زیادی برویم و از پیمایش های دقیق و سانتراژهای اجباری استفاده کنیم. به خصوص مسئله توجیه و انتقال امتداد از سطح به عمق یا برعکس خیلی اهمیت پیدا می کند.
علامت گذاری و میخ کوبی

به واسطه مشکلات بالا و آمد و رفت و حمل مواد ، معمولاً نمی توان از میخ کوبی در کف استفاده کرد و معمولاً باید از میخ های سقفی و دیواری استفاده شود.
اندازه گیری فاصله
برای اندازه گیری فاصله از دو طریق مستقیم و غیرمستقیم استفاده می شود. مترهای معمولی برای کار در زیرزمین مناسب نیستند و امروزه به جای آن ها از فولادهای مخصوص ( فولاد سوئدی ) استفاده می شود که ضد زنگ بوده و روی نوار را با لعاب پلاستیکی سفید یا ورنی پوشانده اند و گذشته از دوام از نظر الکتریکی نیز عایق است.
در پیمایش های دقیق ، کانواهای اصلی ممکن است از مفتول انوار نیز استفاده گردد.
مسیر گالری ها ( دالان های افقی) معمولاً شیب دار و گاهی با عوارض همراه است. در این صورت ، اندازه گیری فاصله با مترکشی افقی همراه شاغول انجام می گیرد و یا چنانچه شیب گالری نسبتاً منظم باشد مترکشی را در امتداد شیب زمین انجام داده و از نظر تبدیل به افق تصحیح می

کنیم. این طریقه به خصوص وقتی از میخ های سقفی و دیواری استفاده شده باشد ، جالب خواهد بود. چون فاصله ها غالباً کوتاهند از استادیمتری نیز می توان استفاده کرد و با توجه کافی می توان به دقتی در حدود 1:5000 نیز رسید ولی به علت کوتاهی فاصله ها طریقه های غیرمستقیم دیگر معمول نیستند.

وسایل طول یابی در زیر زمین:
1- قرمای معمولی که مرغوبترین آنها تر و ایشتباخ آلمانی می باشند.

2- مفتولهای مدرج آویزان و (تراز یاب با تئودولیت ) و شاقولهای چاه
3- طول یابهای الکترونیکی (EDM) و وسایل جانبی مخصوص آنها برای کار در زیر زمین

اندازه گیری ارتفاع
تعیین ارتفاع در برداشت ها و عملیات زیرزمینی اهمیتی بسیار اساسی دارد و باید از دقت زیادی برخوردار باشد زیرا کمترین اشتباهی در تعیین ارتفاع نتیجه نامطلوبی ببار خواهد آورد نمونه آن را می توان در هدایت گالری هایی مجسم نمود که چاه هایی به فاصله چند کیلومتر را به هم وصل می کند.
در بسیاری از دالان های زیرزمینی شیب با مقاومت ثابت طوری حسای شده که بتوان از حرکت چهارچرخه های پر برای بالا کشیدن چهارچرخه های خالی استفاده کرد و پیاده کردن چنین شیب های دقیقی به عهده نقشه بردار است.
مطالعات ژئوفیزیک و نیز اکتشاف در زیر زمین نیز به ترازیابی های بسیار دقیق احتیاج دارد.به عنوان نمونه از منابع نفتی نام می بریم که غالباً به واسطه فشار خیلی زیادی که دارند حتی از اعماق چندین کیلومتر می توانند باعث بر آمدگی تدریجی زمین بشوند و بنابراین با ترازیابی های بسیار دقیق ، در فاصله زمان های مرتب می توان به اکتشاف این منابع کمک کرد و یا از حرکات تدریجی و خفیف زمین برای شناسایی لایه های زیرین ، از نظر زمین شناسی یا ژئوفیزیک کمک گرفت. به همین جهت روش ها و وسایل دقیق برای تعیین ارتفاع بلافاصله در برداشت های زیرزمینی و اکتشاف ها مورد استفاده قرار می گیرند و مسئله هدایت مسیر و ارتباط بین گالری ها و نظم کار در عملیات زیرزمینی اهمیت بسیاری دارد.
موضوع تعیین ارتفاع در سه حالت مختلف زیر پیش می آید:
– چاه های قائم

– چاه های مایل
– در شیب های کمتر مثل مسیر گالری ها – تونل ها و در محوطه های معدنی

وسایل اندازه گیری زاویه در زیر زمین:
1- تئودولیت معمولی
2- تئودولیتهای آویزان
3- تئودلیتهای لیزری
4- ژیروتئودولیتها
وسایل تراز یابی در زیر زمین:
تفاوت دوربین های ترازیاب در زیر زمین در این است که این دوربین ها در برابر سرما، گرما، گرد و غبار، ضربه و;. مقاوم بوده و از دقت بیشتری برخوردارند. این دوربین ها در فواصل کوتاه نیز می توانند اندازه گیری کنند.
ترازیابی
برای ترازیابی در زیر زمین از روش های زیر استفاده می گردد:
1- به وسیله نوارها و کابل ها
ممکن است به طول چند صد متر یا کیلومتر به دور قرقره های پیچیده شده باشد و همراه شاغولی به وزن 15-20 کیلوگرم به کار می رود و سرعت باز شدن آن قابل کنترل است. با استفاده از روش های مخصوص مثل روش firminy می توان طول نوار را تحت همان شرایطی تعیین نمود که نوار تحت نیروی وزنه و وزن خود کشیده شود و با این شرایط می توان به دقتی در حدود 1:20000 نیز

رسید.گاهی از طناب های مخصوص استخراج برای تعیین ارتفاع استفاده می شود و اثر وزن جعبه ی حمل مواد را روی آن تصحیح می کنند و به این ترتیب می توان به دقت حدود 1:500 رسید.

2- استفاده از تراز آبی
تراز آبی طریقه قدیمی استفاده از خاصیت لوله های به هم پیوسته است که دقت آن معمولاً کم است . برای زیاد کردن دقت می توان از یک وسیله میکرومتری استفاده کرد که سوزنی در زیر

سطح آب قرار گرفته و به کمک پیچی در انتهایش بالا و پایین می رود تا تصویر نوک سوزن بر خودش منطبق دیده شود.
3- ترازیابی مستقیم
در برداشت های دقیق غالباً از ترازیاب استفاده می شود. برای روشن کردن درجات میر یک چراغ دستی به صورت نورافکن بر روی دوربین نصب می شود و گاهی برای رتیکول نیز یک دوره رادیواکتیو بی ضرر در نظر گرفته شده تا قابل رویت باشد.
خصوصیات شاخص در زیر زمین:
1- کوتاه باشد در حد یک و نیم تا سه متر که به صورت کشوئی ارتفاع آن تغییر می کند.
2- سطح آن روشن باشد تا بتوان در تاریکی از آن استفاده کرد.
3- تقسیم بندی آن طوری باشد که بتوان سریع و راحت قرائت کرد و یک طرف آن تقسیمات و طرف دیگر آن اعداد نوشته شده اند.

انواع شاخص در زیر زمین:
1- شاخصهای منعکس کننده

2- شاخصهای شفاف یا شیشه ای
3- شاخصهای قابل آویزان

مراحل طراحی پروژه های زیر زمینی:
1-. اکتشاف مقدماتی (مطالعه اولیه(
– برای پروژه های معدنی بوسیله سطحی و نیمه عمیق.
– برای پروژه های عمرانی بوسیله گمانه زنی و تشخیص جنس لایه های زمینی
2- ایجاد شبکه ژئودتیک در منطقه مورد نیاز :
– نقاط، تمام منطقه مورد نظر را بپوشاند
– شکل هندسی متناسب باشد. یعنی شبکه، استحکام کافی داشته باشد.
– مختصاتها با دقت بسیار زیاد محاسبه شوند.
3- تهیه نقشه های مورد نیاز جهت طراحی تونل
4- طراحی پروژه مورد نظر

طراحی اجرای عملیات حفاری:

1- پیاده کردن دقیق نقاط دهانه و چاهها و مشخص کردن سینه کار و ابعاد مقطع حفاری در محل این نقاط بوسیله
2- روشهای دقیق از جمله تقاطع.
3- هدایت چند متر اولیه حفاری (تراشه تونل ) بوسیله جهت یابی مغناطیسی و تئودولیت
4- انتقال حداقل 2 نقطه کنترل مسطحاتی و ارتفاعی به داخل تونل
4- کنترل توام راستا و شیب تونل در ادامه حفاری بوسیله نقاط کنترل و دستگاههای نقشه برداری بوسیله مشخص کردن سینه های کار
5- کنترل مقطع تونل در فواصل مشخصی از نقاط زیر زمین.
طراحی کلی تهیه نقشه از زیر زمین:

1- شناسایی نقاط ثابت شبکه های ژئودتیک روی زمین نزدیک به دهانه تونلها و چاهها راههای ورود به زیر زمین
2- پیاده کردن نقطه دهانه تونل به روش تقاطع و تعیین دقت مختصات آن از مختصات نقاط ثابت شبکه
3- انتخاب نقاط تحت الارضی تونلها و گالریها در محلهای مناسب (نقاط اصلی و رفرانس سقفی یا کفی)
4- انجام پیمایش جهت انتقال مختصات از نقاط ثابت سطح الارضی به نقاط (ایستگاههای ) تحت الارض.
5- انجام تراز یابی نقاط تحت الارضی جهت تهیه پروفیلهای طولی کف و سقف و یا انجام برداشت های مربوط به مقطع برداری و تهیه مقطع تونل
6- انجام برداشتهای لازم از ایستگاههای زیر زمینی جهت تهیه نقشه های مورد درخواست از زیر زمین.

ایستگاه گذاری در زیر زمین:

باید بیشتر دقت کرد که در زیر زمین ایستگاه گذاری هدف دار بوده و دو ایستگاه به هم دیگر دید داشته و ایستگاه گذاری در محلهای مستحکم و بدون حرکت قرار گیرد. ایستگاه گذاری طوری باشد که زوایای پیمایش زیر زمین به 180درجه نزدیک نشود. به علت زیاد بودن خطای انکسار نور روی محور تونل (Center Line ) حتی الامکان نقاط در کناره های تونل انتخاب شود. در نظر گرفتن این نکته ضروری است که امکان استقرار دوربین در ایستگاه وجود داشته باشد. همچنین موانع دید را باید در نظر داشت تا امکان برداشت جزئیات به راحتی میسر باشد. انواع ایستگاه در زیر زمین عبارت است از:
ایستگاه سقفی، ایستگاه کفی، ایستگاه دیواری و کشوئی.

انواع تونل عبارتند از:

1- تونل راههای بین شهری
2- تونلهای راه آهن های بین شهری

3- تونلهای راه آهن های شهری (مترو)
4- تونلهای معادن
5- تونلهای سد سازی و نیروگاهها
6- تونلهای طبیعی (غارها ) و قناتها و تونلهای انتقال نیرو

خصوصیات وسایل و تجهیزات نقشه برداری زیر زمین:

این وسایل باید سبک، کم حجم، دقیق، دارای نور داخلی، امکان سانتراژ از ایستگاه سقفی، ساده و مقاوم در برابر رطوبت، تغییرات ها، گرد و غبار و ضربه باشند.
تارگتها در زیر زمین:
از مهمترین تارگتها در زیر زمین شاقولها هستند که کاربردهای بسیار زیادی داشته و به انواع زیر تقسیم می شوند:
شاقول ساده، شاقول زنجیره ای، شاقول چاه، شاقول اپنیکی ولیزری.
نکاتی در مورد بکارگیری شاقول در چاه:
!- آزاد بودن شاقول چاه: برای کنترل آزاد بودن شاقول در چاه حلقه ای را در داخل سیم شاقول کرده و از بالا به طرف پایین رها می کنیم اگر این حلقه به ته چاه رسید شاقول آزاد می باشد و سیم آن در جایی درگیر نیست
2- با این که دوره ی اندازه گیری شده را با توجه به دوره های محاسبه شده برای ارتفاع آن چاه مقایسه کنیم. بایستی این دو مقدار تقریبا با هم برابر باشند.
3- در اثر جریانات هوا و طولانی بودن طول سیم نوسانات پاندولی در شاقول ایجاد می شود که برای برقراری تعادل آن نیاز به دقت بسیاری است. برای برقرار کردن تعادل سریع از شبکه نفت یا روغن سوخته طوری استفاده می کنیم که شاقول در این شبکه قرار گیرد.
4- در نظر گرفتن انحراف شاقول از خط یا امتداد شاقول با توجه به نیروهای گریز از مرکز و نیروی گریدلیس.
وسایل حفاری در زیر زمین:
با توجه به این که سه روش برای حفاری در زیر زمین مرسوم است، برای هریک وسایل و تجهیزات خاصی به کار می روند. این روشها عبارتند از:

. روش انفجاری 2 ماشین حفاری 3 ماشین آلات ساختمانی

نقشه برداری مسطح

در نقشه برداری از مناطق کوچک، اثر کرویت زمین تقریباً ناچیز است و می توان زمین را در منطقه کوچکی مسطح در نظر گرفت و به عبارت دیگر سطوح تراز که بر امتداد شاقول عمود هستند موازی هم بوده در صورتیکه حقیقتاً با فرض زمین کروی امتداد شاقول در نقاط مختلف موازی نبوده و از مرکز زمین می گذرند. در مواقعی که زمین را مسطح فرض کنیم روش نقشه برداری ،مسطحه( Plane Survey) نامیده می شود این فرضیه مادامیکه سطح منطقه مورد نظر از چند صد کیلومتر مربع تجاوز نکند قابل قبول است.

نقشه برداری مسطح برای کارهای مهندسی – معماری – شهرسازی – باستانشناسی – کارهای ثبت و املاکی – تجاری – اکتشافی مورد استفاده است. و تنها در زمینه کارهای مهندسی و معماری همیشه مورد استفاده مهندسین و معماران به منظور بررسی طرح – اجرا – نظارت مورد استفاده است.

نقشه برداری مسطح که آن را نقشه برداری نیز می نامند، در خدمت مهندسین معمار و

شهرساز شامل مراحل زیر است:

-برداشت نقشه کلی به منظور مطالعات اولیه
-برداشت نقشه دقیق برای تهیه طرح و اجرا
-پیاده کردن طرح و پروژه
-کنترل پروژه ضمن اجرا
-کنترل نهایی و تحویل کار

مساحی Geodetic Surveying
مساحی یا نقشه برداری ژئودزی معمولاً به طریقه یا روشی اطلاق می شود که برای تهیه نقشه های دقیق از یک منطقه بسیار وسیع نظیر یک کشور یا یک استان به کار می رود و در حقیقت این نوع نقشه برداری یک جنبه ملی دارد.

در این نوع نقشه برداری زمین مسطح فرض نشده بلکه انحناء آن در نظر گرفته می شود به همین جهت محاسبات روی سطح بیضوی شکلی که به جای شکل زمین انتخاب می گردد انجام می گیرد.

کلیات به جزئیات

نقشه برداری طبق اصل ” از کلیات به جزئیات ” انجام می شود بدین معنی که در نقشه برداری های نسبتاً وسیع مانند تهیه نقشه از یک شهر بزرگ یا از یک منطقه وسیع یک شبکه نقاط کنترل ایجاد می شود بطوری که موقعیت این نقاط نسبت به هم با روشهای دقیق نقشه برداری تعیین می شوند این نقاط را که در اصطلاح نقشه برداری نقاط کانوا (Caneva) یا نقاط مبنا می نامیم در

زمین بوسیله علائم دائمی مخصوص ثابت می گردند و سپس با استفاده از این نقاط مبنا نسبت به برداشت سایر عوارض استفاده می شود که شهر یا شهرک را در بر گیرد و سپس بین این نقاط با روشهای سهل تری نقاط کنترل ثانوی یا درجه 2 انتخاب می گردد.
منظور از روش کلیات به جزئیات آن است که از اجتماع خطاها که در انجام عملیات نقشه برداری و اندازه گیری ها غیر قابل اجتناب هستند جلوگیری شود و در صورتیکه این خطاها موجود باشند با مقایسه با نقاط مبنا تعیین و بر طرف گردند.

درشکل بالا نقاط Oشبکه اصلی و نقاط شبکه درجه 2 می باشند

مقیاس
مقیاس نقشه رابطه ایست که بین ابعاد حقیقی عوارض و ابعاد آن روی نقشه موجود است به عبارت دیگر ابعاد حقیقی به نسبت معینی کوچک شده و سپس روی نقشه منتقل می گردند. این نسبت به صورت کسری نوشته می شود که به شکل می باشد:
E=1/n.10m
در کارهای مهندسی – معماری – شهرسازی مقیاسهای زیر متداول است:
الف- نقشه 50000/1و 20000/1 برای بررسی کلی طرحهای شهرسازی
ب- نقشه های 10000/1 و5000/1 برای تهیه طرحهای شهرسازی
ج- نقشه 2000/1 و 500/1 برای نقشه های اجرایی
د- نقشه های 200/1 و 50/1 برای نقشه های جزئیات

سطح مبنا

در نقشه برداری تعیین موقعیت نقاط از یک سطح مبنا استفاده می شود و کلیه نقاط را روی آن تصویر می کنند. سطح مبنا در نقشه برداری مسطحه Plane Surveying یک سطح افقی است که عوارض را روی آن تصویر می نمایند و همچنین می توان ارتفاع مختلف را نیز نسبت به آن سنجید و بنابراین این صفحه افقی نیز مبنای ارتفاعات خواهد بود.

شبکه بندی نقشه

در موقع ترسیم نقشه و برای اینکه فاصله – سمت و سطح نقشه بهتر مشخص و قابل درک گردد کاغذ نقشه را شبکه بندی می نمایند.

فواصل شبکه بندی بر حسب مقیاس نقشه متفاوت است در نقشه های بزرگ مقیاس (نقشه هایی که مقیاس آنها 1000/1 تا 2000/1 باشد) فواصل شبکه بندی را 10 سانتی متر اختیار می کنند.
از این شبکه بندی استفاده دیگری نیز می شود بدین ترتیب که اگر یکی از امتدادهای شبکه بندی را منطبق بر شمال حقیقی یا مغناطیسی فرض کنیم جهت دیگر شبکه بر امتداد شرقی – غربی منطبق خواهد شد و در این صورت می توانیم مختصات نقاط مختلف را روی نقشه نسبت به دو محور عمود بر هم که یکی جهت شمال و دیگری جهت عمود بر آن را مشخص می کند تعیین کنیم.

اختلاف شمال شبکه و شمال جغرافیایی

مختصات نقطه A در این سیستم عبارت خواهد بود از X و Y که X= Easting ، Y= Northing

ترازیابی

مقصود از ترازیابی تعیین اختلاف ارتفاع بین دو نقطه است که اگر ارتفاع یکی از این دو نقطه معلوم باشد می توان ارتفاع نقطه دیگر را حساب کرد.

سطح تراز مبنا

سطحی است که مبنای ارتفاعات اختیار می شود چنین سطحی را نمی توان با فرمول های ریاضی تعریف کرد ولی به طور فیزیکی سطح تراز مبنا سطحی است که در جمع نقاطش بر امتداد شاقول عمود بوده و به علاوه بر سطح متوسط دریاها تقریباً منطبق باشد. چون سطح متوسط آب در اقیانوسها و دریاهای مختلف یکی نیست از این رو در هر کشور مبناها با هم متفاوتند.

روش های کاربردی در نقشه برداری

روشهایی که در عملیات زمینی به منظور انجام کار از آنها استفاده می شود که عبارتند از:
-وسایل مربوط به مشخص کردن نقاط در زمین
-وسایل مربوط به تعیین امتدادها
-وسایل مربوط به اندازه گیری طول و مسافت
-وسایل مربوط به اندازه گیری شیب و زوایا
-وسایل مربوط تعیین اختلاف ارتفاع

اندازه گیری مسافت

در کارهای نقشه برداری مهندسی اندازه گیری نسبتاً دقیق مسافات با دقت نسبی 5000/1 و 10000/1و 20000 / 1
انجام می شود.

به طور کلی دو طریقه در اندازه گیری مسافت به کار می رود. یکی طریقه مستقیم و دیگری طریقه غیر مستقیم، در طریقه مستقیم از نوارهای مدرج استفاده می شود و در طریقه غیر مستقیم از متدهای نوری و
یا تله متری و الکترونیکی.

دقت طریقه مستقیم در اندازه گیری های بسیار دقیق تا حدود 1000000/1 می رسد و در روشهای مهندسی از قبیل طریقه های استادیمتری و غیره دقت 5000/1 و 10000/1 به دست می آید.
امروزه طریقه های الکترونیکی اندازه گیری مسافت سریعترین و دقیقترین وسیله و روشی است که در اندازه گیری های دقیق از آن استفاده می شود. و متدهای نوری برای اندازه گیری های کم دقت به کار می رود.

اندازه گیری فواصل با استفاده از روبان یا سیم فلزی
دقت چنین اندازه گیریهایی بطور متوسط 5000/1 و با بعضی احتیاط هایی که ضمن عمل انجام محتملاً در این طریقه دقت تا حدود 20000/خواهد رسید.

موقعیت ژالن های ابتدایی و انتهایی و میخهای مابین آنها

می توان در اندازه گیریهای کوچک مسافت را به طور افقی و پله کانی اندازه گرفت

طریقه اندازه گیری

قبل از اندازه گیری باید فاصله ای را که مورد نظر است میخ کوبی نمود.
فواصل میخها متناسب با طول نوار – وضع تو پوگرافی زمین و غیره است و بطور اخص در هر تغییر شیب باید یک میخ کوبیده شود.

قبل از میخ کوبی با استفاده از ژالن امتداد مورد نظر را به قطعات مورد نظر تقسیم می کنند و ژالن گزاری معمولاً با چشم یا استفاده از تئودولیت انجام می شود. موقعی که با چشم باید ژالن گزاری شود ، ژالن در ابتدا و انتهای فاصله مورد نظر نصب می شود و سپس نقشه بردار پشت ژالن ابتدا قرار گرفته و به ژالن انتهایی قراولروی می کند. کمک او ژالنهای دیگر را طوری قرار می دهد که در امتداد دو ژالن اول و آخر باشند.

به جای ژالن میخ چوبی در زمین می کوبند و سپس فاصله بین میخها را اندازه گیری می کنند.

خطائی که در اثر کمانه ای شدن متر داخل می شود متناسب است با :

کشش/وزن متر فلزی =خطای کمانه شدن

اندازه گیری غیرمستقیم فواصل – تاکئومتری

اندازه گیری فاصله به کمک تاکئومتر از زمینهای دو عارضه و زمینهائی که موانعی از قبیل دره – رودخانه و غیره در آن وجود داشته باشد و اندازه گیری مسافت به کمک متر یا زنجیر در آنها ممکن نیست، بسیار با اهمیت است . اندازه گیری مسافت توسط این طریقه حدود مشخصی را دارد زیرا در غیر این صورت خطای عمل از حد مجاز بیشتر خواهد شد.
کلمه تاکئومتر نیز از دو کلمه یونانی تاکئو (زود) و متری )اندازه گیری) مشتق شده است و در کلیه عملیات نقشه برداری به منظور طرح پروژه های راه – راه آهن – سدسازی – خانه سازی از تاکئومتری استفاده می شود.

اندازه گیری مسافت با تاکئومتر در مناطق مسطح

روش کار در اندازه گیری مسافت

تاکئومتر را در ابتدای مسافت D طوری مستقر می کنیم که محور قائم آن (شاقول) از نقطه M بگذرد و بعد شاخص مدرجی را که به آن استادیمتر می گویند در نقطه N به طور قائم نگه میداریم. اگر فرض کنیم که زمین کاملاً افقی بوده و شاخص هم قائم باشد در این صورت اگر فاصله AB را ( اختلاف قرائت خط بالا – خط پایین ) در ضریب استادیمتریک تاکئومتر که معمولاً 100 می باشد ضرب کنیم فاصله D بدست می آید در شکل قرائت تار بالا 170 و قرائت تار پایین 150 است. بنابراین اختلاف دو تار 20=150-170 و بنابراین فاصله 20×100=D یعنی 2000 سانتیمتر و برابر 20متر خواهد بود.

محاسبه فاصله افقی و اختلاف ارتفاع بین دو نقطه در زمینهای شیبدار

موقعی که زمین بین M و N دارای شیب ملایم یا تند می باشد در این صورت فاصله ای که روی شاخص قرائت می شود برابر AB است که با فاصله A’B’ که باید از روی آن مسافت OE را حساب کرد فرق دارد.از روی شکل دیده می شود که اگر a زاویه خط قراولروی دوربین با افق باشد (شیب قراولروی) اگر ضریب استادیمتری را 150فرض کنیم بنابراین فاصله OE که همان فاصله استادیمتری می باشد برابر است با

A’B’ = AB Cos a
OE = A’B’ × 100
OE = AB × Cos a × 100
و فاصله افقی MN یعنی DH برابر است با
DH = OE × Cos a = AB × Cos2 a ×100
و چون AB × 100 همان فاصله استادیمتری ظاهری است لذا فاصله افقی یعنی DH برابر است
DH = Ds × Cos2 a

یعنی در زمینهای شیبدار و موقعی که شاخص به طور قائم نگهداشته شده فاصله افقی برابر است با اختلاف قرائت دو تار رتیکول ضرب در ضریب استادیمتریک و ضربدر Cos2a که شیب قراولروی است.

محاسبه فاصله افقی بین دو نقطه در زمینهای شیبدار

محاسبه اختلاف ارتفاع بین دو نقطه در زمینهای شیبدار

سیستم های پارالاکتیک

در این سیستم طول مبنای ثابتی را به نام Subtense Bar در یک طرف مسافت مورد اندازه گیری و عمود برجهت آن قرار داده و از طرف دیگر زاویه ای را که تحت آن این طول دیده می شود با دقت بسیار زیاد اندازه می گیرند.

سیستم های پارالاکتیک

فاصله افقی S از فرمول زیر بدست می آید

S = b/2 Cotg a/2
اگر متر d = 2 اختیار شود
بر حسب مترS = Cotg a/2
استادیای 2 متری که در این طریقه به کار می رود روی سه پایه ای نصب میگردد و به کمک تراز کروی آنرا کاملاً افقی می نمایند. با دوربین کوچکی که به آن متصل است آنرا عمود بر امتداد مورد اندازه گیری قرار می دهند.

اندازه گیری مسافت با استفاده از طریقه الکترونیکی

در سالهای اخیر مهندسین الکترونیک و نقشه بردار به کمک هم وسایل الکترونیکی برای اندازه گیری مسافت ساخته اند که به وسیله آن می توان مسافت تا حدود 55 – 60 کیلومتر را با دقتهای 2000000/1 اندازه گیری کرد.

1- تلورومتر
2- ژئودیمتر

تلورومتر Telluremeter

در تلورومتر زمان رفت و برگشت امواج رادیویی بین دو نقطه بر حسب میلی میکروثانیه اندازه گیری می شود و با دانستن سرعت انتشار امواج رادیویی فاصله بین دو نقطه به دست می آید.
برای اندازه گیری مسافت بین دو نقطه دو دستگاه تلورومتر یکی به نام دستگاه اصلی یا Master و دیگری به نام دستگاه فرعی یا Remote در دو انتهای مسافت مستقر می شود.
روش کار این است که از دستگاه اصلی امواج بسیار کوتاه Microwave(طول موج برابر 10 سانتی متر) که با فرکانس های مدوله می شوند منتشر می گردد. این امواج پس از برخورد به آنتن دستگاه گیرنده به سمت دستگاه فرستنده منعکس می شوند.
امواج منعکس شده دارای مدولاسیون امواج منتشده می باشند و پس از رسیدن به دستگاه اصلی می توان فاز دو نوع موج منتشره و منعکسه را با هم مقایسه کرد در حقیقت بجای آنکه مسافت را اندازه گیری نمایند اختلاف فاز بین دو موج را بر حسب میلی میکروثانیه تعیین می نمایند.

ژئودیمتر Geodimeter

در ژئودیمتر فاصله زمانی را که یک علامت نوری Beam of light مسافت مورد نظر را می پیماید اندازه می گیرند و با دانستن سرعت سیر نور می توان مسافت را محاسبه کرد.
روش اندازه گیری زمان در ژئودیمتر تقریباً همان طریقه (Fizean) است که برای اندازه گیری سرعت سیر نور به کار می رود.
در ژئودیمتر مشاهدات در شب انجام می شود در مدلهای جدیدتر آن می توان در مدت محدودی از روز نیز عمل اندازه گیری را انجام داد.

ترازیابی

ترازیابی یا تعیین اختلاف ارتفاع بین نقاط روی زمین یکی از نیازمندیهای بسیار مهم برای مهندسین است زیرا به کمک ترازیابی نه تنها اطلاعات کافی از فرم زمین برای طرح پروژه ها بدست می آورند به کمک همین نقاط ترازیابی شده پروژه را پیاده کرده و ضمن اجرا آن را نظارت و کنترل می کنند.

روش تعیین اختلاف ارتفاع بین دو نقطه بوسیله ترازیابی

خط افقی را در فضا به وسیله اسبابی که آنرا ترازیاب می نامند مشخص کرده و فاصله نقاط را تا این خط به وسیله طول مدرجی که آنرا شاخص می گویند معلوم می نمایند.
فرض کنیم بخواهیم بین دو نقطه A و B اختلاف ارتفاع را محاسبه کنیم.